Fridrih Niçe si një evropian i denjë

Filozofi dhe shkrimtari Moritz Rudolp në një artikull në revistën Philosophie te titulluar “Evropa e Filozofëve” ka marrë disa nga filozofët më të mëdhenj evropian dhe ka komentuar nga syzet e tyre Bashkimin Evropian dhe vetë Evropën e ditëve të sodit. Këtë herë do të jetë filozofi gjerman, Fridrih Niçe. Ndërsa në artikullin pas Niçes do te jete filozofi Theodor Adorno

Filozofi, Fridrih Niçe





Emmanuel Macron konsiderohet si një avokat i madh i “sovranitetit evropian” shkruan filozofi dhe shkrimtari Moritz Rudolp.

Ai në revistën Philosophie shkruan artikullin e titulluar “Evropa e Filozofëve”, ku përfshin disa nga filozofët më të mëdhenj të Evropës si Niçe, Adorno, Kojev, Habermas, Derrida, Marrmaon dhe Badiou. Ai në këtë artikull manifeston teoritë e tyre më të rëndësishme dhe më të mëdha ku komenton Bashkimin e Evropës pra nga syzet e këtyre filozofëve.

Moritz Rudolp shtjellon situatën e tanishme të Evropës që e ka kapluar nga lufta në Ukrainë kriza e gazit në Evropë. Më saktësisht krizën ne mes të Gjermanisë dhe Francës. Kancelari gjerman Olaf Scholz u akuzua nga Emmanuel Macron për “izolim” të vetes dhe rrezikuar projektin evropian. Në funksion të krizave globale, megjithatë, nevojitet më shumë Evropë, jo më pak, sipas presidentit francez, ambiciet evropiane të të cilit janë të njohura që nga fjalimi i tij në Sorbonë në vitin 2017. Përçarjet e fundit midis dy vendeve më të rëndësishme të BE-së i shtojnë një kapitull tjetër luftës së përjetshme për “sovranitetin evropian”.

Këtë herë nga Rudolp do të kemi filozofin gjerman Fridrih Niçe që do të komentoj Bashkimin Evropian, Niçe si një nismëtar i post-modernizmit dhe si “vrasësi” i instancës më të lartë, Zotit. Ndërkaq, pas Niçes do të jetë filozofi tjetër gjerman, që vije nga shkolla e Frankfurtit, Theodor W. Adorno. I cili argumentoi se shoqëria kapitaliste ishte një shoqëri masive, konsumatore, brenda së cilës individët kategorizoheshin, përfshiheshin dhe qeveriseshin nga struktura shumë kufizuese sociale, ekonomike dhe politike që kishin pak interes për individë të veçantë.

Fridrih Niçe si një evropian i mirë

Linja e paraardhësve të filozofëve të mëdhenj evropianë shpesh hapet me Fridrih Niçen-n, i cili e përshkruante veten si një “evropian i mirë”. Evropianët e mirë janë ato qenie të fuqishme që nuk do të mbahen nga “nacionalizmi artificial”, por do të përpiqen për më të lartën me “dinakëri, gënjeshtra dhe dhunë”, përkatësisht stërvitjen e “shpirtrave të lirë”. Puna e saj për veten e saj bën thirrje për “bashkimin e kombeve” – ​​pasi të gjitha gjërat e mira nuk kanë atdhe – dhe e fuqizon atë të “drejtojë dhe mbikëqyrë të gjithë kulturën e Tokës”.

Ironikisht, ajo që shumë njerëz nuk e pëlqejnë sot tek Nietzsche tingëllon si një përshkrim veçanërisht i përshtatshëm i realitetit të BE-së. Fakti që “sfera publike dhe parlamentarizmi” janë “organizatat më të papërshtatshme” derdh rrëmujë në mullirin e kritikëve qeverisje transnacionale. Por, përpara se të shpallej Niçe pionier i BE-së me të gjitha çuditjet e saj dhe ta bënte Zarathustran President të Komisionit, duhet kujtuar epoka dhe mjedisi: në kohën e Niçes nuk kishte asnjë perspektivë për një Evropë të bashkuar politikisht. Ai shkroi në kulmin e epokës së shteteve-kombe, të cilat përpiqeshin për homogjenizimi burokratik së brendshmi dhe përballeshin me njëra-tjetrën me pakënaqësi dhe tronditje nga jashtë. Në të kundërt, Evropa dukej si një vend joreal, një vepër arti e imagjinatës që rri pezull mbi gjërat. Shumë larg për të ndikuar seriozisht realitetin politik. Kishte diçka të vjetruar për të marrë anën e Evropës, ishte një protestë kundër urdhrit.

Sot, nga ana tjetër, Evropa është shumë një realitet – edhe pse vetëm gjysmë realiteti, i cili ende pret të gjejë formën e saj përfundimtare. A nuk është duke përsëritur bashkimin komb-shtet të shekullit të 19-të? Nga një ide e turbullt, euforike, kjo formoi një shtet fuqi në Gjermani – një shtet që Niçes nuk i pëlqeu, prandaj ai paralajmëroi në 1871 kundër “zhdukjes së shpirtit gjerman në favor të ‘Rajhut gjerman'” .. Kishte gjithmonë diçka të lodhshme, rraskapitëse, paralizuese për t’u marrë me politikën e madhe në kryeqytet, gjë që e mërziti Niçen.

Sot, kur nuk bëhet fjalë më për formimin e shteteve kombëtare, por për Evropën, Niçe mund ta kishte transferuar argumentin e tij antiburokratik në Evropë dhe të paralajmëronte kundër nivelimit të frymës evropiane në favor të perandorisë evropiane. Në fund të fundit, a nuk e shkatërron politika e madhe e Evropës, veçanërisht pasi gjeopolitika që po fillon të bëhet gradualisht, frymën nga e cila ushqehet – të veçantën, të parregulluarin dhe të vogël në të cilin lind më e madhja nga të gjitha? Nuk ka gjasa që ideja e mega-sovranitetit evropian të ketë arritur miratimin e Nieç-s. Ai ndoshta do ta kishte tallur atë si mënyrën e gabuar për të krijuar një orkus politik në të cilin çdo gjë krijuese, dmth evropiane, zhduket.

Sot ai ndoshta do ta përshkruante veten si një kozmopolit ose astronaut i mirë, në mënyrë që të merrte një pozicion që nuk mund të arrihet. Vetëm kështu mund të arrijë tek yjet, pra ta konceptojë politikën si një projekt fantastik që ecën përgjatë linjave të artit.





Shija e redaktorit

Dorëzimi i donacionit PET-CT, Osmani takon sekretaren e organizatës Alwaleed...

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, i ka uruar mirëseardhje në Republikën e Kosovës, Princeshës Lamia Bint Majed Saud Alsaud, Sekretare e Përgjithshme e Alwaleed...

Zgjidhet ushtari më i mirë për vitin 2024

Këtë të premte është mbajtur ceremonia përmbyllëse e garës ndërkombëtare “Ushtari më i mirë 2024”, në Kazermën “Skënderbeu” në Komunën e Ferizajt. Tashmë janë shpallur...

Për tre muaj diaspora dërgoi mbi 284 milionë euro në...

Banka Qendrore të Kosovës (BQK) ka prezantuar të dhënat e fundit lidhur me dërgesat e mërgatës dhe të dhëna të tjera financiare për muajin...

Të fundit nga rubrika