Rrëfimi për shkrimin fillon në jug të Mesopotamisë, ku njëri ndër popujt më enigmatik në historinë njerëzore, sumerët, krijoi një civilizim të lartë.
Pararendëse e librit me domosdoshmëri është shkrimi, por ne,në të vërtetë, nuk e dimë me siguri të plotë nëse pikërisht sumerët kanë qenë të parët, të cilët e kanë përsosur sistemin për paraqitjen grafike të mendimit, edhe pse në përgjithësi ky supozim konsiderohet më i pranueshëm.
Me zhvillimin e shkrimit fillon realisht historia e librit, përfshirë edhe shpikjet e tjera të ndryshme si letra dhe printimi, dhe vazhdon deri në ditët e sotme moderne të shtypjes së librave.
Në veprën Historia e Librit, Aleksandar Stipçeviq fillon nga sumerët, që paraqet se historia më e hershme e librave në fakt i paraprin asaj që në mënyrë konvencionale sot quhet “libër”, por se nis me tabela, rrotulla dhe fletë papirusi.
![](https://www.portalid.com/wp-content/uploads/2022/04/ppp-2.jpg)
Stipçeviq në veprën e tij kalon nëpër tërë historinë e njerëzimit duke vënë në pah shkrimin, përkatësisht librin dhe transformimin e tij nëpër shekuj.
Në Greqinë antike, kur Athina ishte bërë qendra e kulturës së librit, dokumentet e rëndësishme gdhendeshin në gur ose shkruheshin në papirus apo edhe në lëkurë. Ndërsa nga arkeologët është gjetur se etruskët kanë shkruar edhe në bez.
![](https://www.portalid.com/wp-content/uploads/2022/04/history-of-books-clay-tablets-718x479-1.jpg)
Për dallim nga grekët, shkrimtarët romak shkruanin më shumë për librat e tyre, për mënyrën e përshkrimit të tyre “për papirusin e për pergamenën, për shitjen e librit”, por edhe për shpërndarjen e tyre.
Shtypja e librave në Romë bëhej mesatarisht në 500 ekzemplar, mirëpo “ata më të lexuarit mund të arrinin tirazhin prej 1000 ekzemplarësh”, e kjo përmendet tek Plini i Riu.
Librat ruheshin kryesisht nga bibliofilët ose njerëzit e ditur, por më vonë, ato filluan të ruheshin edhe në biblioteka, si ajo e Aleksandrisë, gjë që edhe tani bibliotekat janë vendet ku grumbullohen dhe ruhen librat.
Por, luftërat e shpeshta ishin shkaktarë të shkatërrimit të bibliotekave duke eliminuar edhe librat. Kjo ka bërë që fati i shumë librave të mos dihet ende, ndërsa për një pjesë të librave të dimë vetëm për fragmentet e mbijetuara.
![](https://www.portalid.com/wp-content/uploads/2022/04/1645005924.webp)
Andaj, kërkesa për libra rritej, por mënyra e riprodhimit të tyre ishte shumë e kufizuar. Metoda e shtypjes së tipit të luajtshëm më vonë do të shpiken dhe përmirësohej në mënyrë të pavarur nga Johannes Gutenberg.
Formati aktual që ne e konsiderojmë si libra, në fakt quhet kodeks. Më pas u shfaqën dorëshkrime të lidhura me dorë, të njohura si kode. Pastaj, kemi vëllimet e shtypura të librave, kurse libra, po ashtu, bashkëkohorë konsiderohen edhe librat elektronikë.
Rrjedhimisht, mendimi dhe historia e njerëzimit ruhet nëpër libra dhe përmes librave.
![](https://www.portalid.com/wp-content/uploads/2022/04/274029066_10158601423326905_724815282078988533_n.jpg)
Dita Botërore e Librit shënohet më 23 prill.