I dërguari i posaçëm i presidentit amerikan Donald Trump për çështjet ndërkombëtare do të udhëtojë këtë fundjavë në Gjermani, ku do të takohet me presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelensky, si dhe me liderë evropianë, në raundin më të fundit të bisedimeve të nivelit të lartë për përfundimin e luftës.
Steve Witkoff, i cili ka udhëhequr përpjekjet e Shtëpisë së Bardhë për të ndërmjetësuar mes Ukrainës dhe Rusisë, pritet të diskutojë në Berlin versionin më të fundit të marrëveshjes së propozuar të paqes, shkruan BBC, transmeton Dukagjini.
Administrata Trump po ushtron presion që një marrëveshje të arrihet deri në Krishtlindje dhe ka zhvilluar disa raunde bisedimesh me përfaqësues të Ukrainës dhe Rusisë gjatë javëve të fundit, megjithëse deri tani nuk ka shenja të qarta për një përparim vendimtar.
Ende nuk është konfirmuar zyrtarisht se cilët liderë evropianë do të marrin pjesë në takimet e Berlinit. Megjithatë, The Wall Street Journal, që raportoi i pari për këtë takim, tha se në bisedime pritet të marrin pjesë kryeministri britanik Sir Keir Starmer, presidenti francez Emmanuel Macron dhe kancelari gjerman Friedrich Merz.
Konfirmimi i takimit Witkoff–Zelensky vjen disa ditë pasi Ukraina i dorëzoi SHBA-së versionin e rishikuar të një plani paqeje me 20 pika – varianti më i fundit i një propozimi që u shfaq për herë të parë në fund të nëntorit dhe që ka nxitur një valë intensive aktiviteti diplomatik.
Ndërkohë, zyrtarët ukrainas thanë se Rusia ka kryer gjatë natës një seri masive bombardimesh në jug të vendit. Presidenti Zelensky deklaroi se janë goditur objekte civile, përfshirë infrastrukturën energjetike dhe industriale. Sipas tij, mbi 450 dronë dhe 30 raketa u përdorën në sulmet gjatë natës, duke lënë dy persona të plagosur dhe mijëra qytetarë pa energji elektrike në shtatë rajone.
Ministria ruse e Mbrojtjes tha se ka përdorur armë, përfshirë raketa hipersonike Kinzhal, të cilat janë të vështira për t’u gjurmuar pasi mund të ndryshojnë drejtim gjatë fluturimit. Në Rusi, guvernatori rajonal Roman Busargin njoftoi se dy persona humbën jetën në Saratov, pasi një sulm me dron goditi një ndërtesë banimi.
Fati i territoreve në lindje të Ukrainës mbetet një nga çështjet më të vështira në negociata. Kievi refuzon të heqë dorë nga toka e pushtuar ilegalisht, ndërsa Moska përsërit synimin për të marrë të gjithë rajonin e Donbasit me forcë, nëse Ukraina nuk tërheq trupat e saj.
Zelensky ka reaguar me skepticizëm ndaj propozimit më të fundit të Shtëpisë së Bardhë për zgjidhjen e çështjes territoriale, i cili parashikon tërheqjen e ushtrisë ukrainase nga rajoni dhe shndërrimin e tij në një “zonë të posaçme ekonomike”.
Presidenti ukrainas u tha gazetarëve se, sipas kushteve të propozuara nga SHBA, Kremlini do të angazhohej të mos avanconte në zonat e braktisura nga forcat ukrainase, ndërsa toka mes territoreve të kontrolluara nga Rusia në Donbas dhe vijave mbrojtëse të Ukrainës do të shndërrohej në një zonë të çmilitarizuar.
Ky propozim, që duket si një përpjekje për të shmangur çështjen e pronësisë ligjore duke krijuar një status të ri për territorin, është vënë publikisht në pikëpyetje nga Zelensky, i cili tha: “Çfarë do ta ndalojë [Rusinë] të avancojë? Apo të depërtojë e maskuar si civilë?”
Ukraina dhe aleatët e saj evropianë kanë deklaruar publikisht se bisedimet e udhëhequra nga SHBA kanë qenë të frytshme dhe kanë përshëndetur përparimin në sigurimin e amendamenteve të një plani që fillimisht u pa gjerësisht si favorizues për Rusinë.
Megjithatë, javët e fundit ka pasur shenja se Trump po humb durimin me Zelenskyn dhe mbështetësit e tij në Evropë. Në një intervistë të ashpër për Politico këtë javë, presidenti amerikan i quajti liderët evropianë “të dobët” dhe përsëriti thirrjet që Ukraina të mbajë zgjedhje.
Zelensky tha se zgjedhjet mund të mbaheshin brenda 90 ditësh, nëse SHBA dhe Evropa do të ofronin garancitë e nevojshme të sigurisë. Zgjedhjet janë pezulluar që kur u shpall gjendja e jashtëzakonshme pas nisjes së pushtimit të plotë rus në shkurt të vitit 2022.
Ndërsa përpjekjet diplomatike të Shtëpisë së Bardhë vazhdojnë, vëmendja në Evropë është përqendruar te mënyrat se si mund të mbështetet Ukraina në rast të një marrëveshjeje paqeje, me diskutime që po zhvillohen për garanci sigurie dhe financim.
Qeveria ukrainase përballet me një situatë të vështirë financiare: i duhen edhe 135.7 miliardë euro shtesë gjatë dy viteve të ardhshme. Të premten, qeveritë e Bashkimit Evropian ranë dakord të ngrijnë pa afat rreth 210 miliardë euro asete ruse të mbajtura në Evropë.
Shpresohet që kjo marrëveshje të hapë rrugën që fondet t’i jepen Ukrainës në formë huaje, nëse arrihet një marrëveshje në samitin e BE-së javën e ardhshme, duke i ofruar Kievit ndihmë financiare për ushtrinë dhe rindërtimin e zonave të shkatërruara pas gati katër vitesh luftë të gjithanshme.
Ky veprim është dënuar nga Kremlini si “vjedhje”, ndërsa banka qendrore e Rusisë ka njoftuar se do të padisë Euroclear, bankën belge ku mbahen shumica e aseteve ruse të ngrira pas pushtimit.
Zyrtarët ende po negociojnë strukturën e saktë të një marrëveshjeje për ripërdorimin e aseteve ruse në favor të Ukrainës, me qeverinë belge që shfaq skepticizëm për shkak të ekspozimit të saj ligjor si mbajtësja kryesore e këtyre fondeve.
Ndërkohë, raportohet se versioni më i fundit i planit të paqes parashikon që Ukraina të anëtarësohet me shpejtësi në Bashkimin Evropian. Financial Times shkruan se Brukseli mbështet anëtarësimin e përshpejtuar të Ukrainës, një ide e propozuar nga Kievi në draftin e fundit të dorëzuar në Uashington.
Ukraina aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në BE disa ditë pas pushtimit të vitit 2022, por pavarësisht premtimeve për një proces të përshpejtuar, ende pritet që të duhen disa vite për anëtarësim të plotë. Sipas AFP, duke cituar një zyrtar të lartë anonim, Ukraina mund të bëhet anëtare që në janar të vitit 2027, megjithëse nuk është e qartë nëse Uashingtoni e ka miratuar këtë pjesë të draftit.