Kushdo që është në rrezik më të lartë për t’u prekur nga lija e majmunit duhet të izolohen për 21 ditë, thotë udhëzimi zyrtar, transmeton “BBC“.
Këshilla nga Agjencia e Sigurisë Shëndetësore e Mbretërisë së Bashkuar (UKHSA), vlen për këdo që ka pasur kontakt të drejtpërdrejtë ose familjar me një rast të konfirmuar.
Kontaktet këshillohen të japin të dhënat e tyre për gjurmimin e kontakteve, të heqin dorë nga udhëtimet dhe të shmangin kontaktin me njerëz të imunosupresionuar, gratë shtatzëna dhe fëmijët nën 12 vjeç.
Deri tani, Mbretëria e Bashkuar ka konfirmuar 20 raste.
Më shumë se 80 janë identifikuar në Evropë, SHBA, Kanada, Izrael dhe Australi.
Lija e majmunëve është një infeksion i rrallë viral më i zakonshëm në pjesët e largëta të Afrikës Qendrore dhe Perëndimore. Sëmundja, e gjetur fillimisht te majmunët, nuk ka tendencë të përhapet lehtësisht midis njerëzve, por mund të transmetohet përmes kontaktit të ngushtë fizik, duke përfshirë marrëdhëniet seksuale.
Simptomat, të cilat përfshijnë një temperaturë të lartë, dhimbje dhe një skuqje të njollave të ngritura që më vonë kthehen në flluska, janë zakonisht të lehta dhe për shumicën e njerëzve zhduken brenda dy deri në katër javë.
Një person konsiderohet në rrezik të lartë për t’u kapur nga infeksioni nëse ka pasur kontakt familjar ose seksual me një person të infektuar ose ka ndryshuar shtratin e një personi të infektuar pa përdorur pajisje mbrojtëse personale (PPE).
Personat e tjerë që mund të kenë rënë në kontakt me një rast nuk kanë nevojë të qëndrojnë në shtëpi dhe të izolohen, por duhet të kenë kujdes për simptoma të tilla si ethe dhe skuqje.
Cilat janë simptomat?
Simptomat fillestare përfshijnë ethe, dhimbje koke, ënjtje, dhimbje shpine dhe dhimbje të muskujve.
Pasi ethet prishen, mund të zhvillohet një skuqje, e cila shpesh fillon në fytyrë, e më pas përhapet në pjesë të tjera të trupit, më së shpeshti në pëllëmbët e duarve dhe shputat e këmbëve.
Skuqja, e cila mund të jetë jashtëzakonisht e kruar ose e dhimbshme, ndryshon dhe kalon nëpër faza të ndryshme përpara se të formojë përfundimisht një zgjebe, e cila më vonë bie. Lezionet mund të shkaktojnë dhëmbëza.
Infeksioni zakonisht largohet vetë dhe zgjat nga 14 deri në 21 ditë.
Edhe pse ka pasur një numër të vogël vdekjesh që i atribuohen virusit në Afrikën perëndimore dhe qendrore që nga dhjetori, veçanërisht në Republikën Demokratike të Kongos, asnjë nuk është raportuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë në vendet e tjera ku janë gjetur raste.
Duke folur për BBC, Dr. Susan Hopkins, këshilltare kryesore mjekësore për UKHSA, tha se transmetimi i komunitetit po ndodhte në MB.
“Ne po gjejmë raste që nuk kanë asnjë kontakt të identifikuar me një individ nga Afrika perëndimore, gjë që është ajo që kemi parë më parë në këtë vend,” tha ajo.
UKHSA ka thënë se një pjesë e konsiderueshme e rasteve të hershme janë zbuluar te meshkujt homoseksualë dhe biseksualë dhe u ka kërkuar veçanërisht anëtarëve të këtyre komuniteteve që të jenë vigjilentë.
Rastet gjithashtu janë përqendruar kryesisht në zonat urbane.
“Ne do t’i rekomandonim kujtdo që ka ndryshime në partnerët e seksit rregullisht, ose ka kontakte të ngushta me individë që nuk i njohin, të paraqitet nëse shfaqin skuqje,” ka thënë Dr. Hopkins.
Dr. Hopkins shtoi se kontakteve të ngushta të rasteve po i jepej një vaksinë e krijuar kundër lisë që mund të ndihmojë në mbrojtjen kundër lisë së majmunëve.
“Ne nuk po e përdorim vaksinën në popullatën e përgjithshme,” ka thënë ajo. “Ne po e përdorim atë tek individët që besojmë se janë në rrezik të lartë të zhvillimit të simptomave, dhe po e përdorim atë herët, veçanërisht brenda katër ose pesë ditëve nga shfaqja e simptomave.
“Për kontaktet, kjo zvogëlon rrezikun e zhvillimit të sëmundjes, kështu që ne po përqendrojmë përpjekjet tona të vaksinimit në këtë pikë.”
Vaksinat kundër lisë janë rreth 85% efektive në parandalimin e infeksionit të lisë së majmunit dhe disa vende kanë thënë se kanë filluar t’i grumbullojnë ato.
Nuk është ende e qartë pse po ndodh tani ky shpërthim i papritur.
Një mundësi është që virusi të ketë ndryshuar në një farë mënyre, megjithëse aktualisht ka pak prova që sugjerojnë se ky është një variant i ri.
Një shpjegim tjetër është se virusi e ka gjetur veten në vendin e duhur në kohën e duhur për të lulëzuar.
Gjithashtu, lija e majmunëve mund të përhapet më lehtë sesa në të kaluarën, kur vaksina kundër lisë ishte përdorur gjerësisht.
Prof. Tom Solomon, nga Instituti Pandemik i Universitetit të Liverpulit, ka thënë se shkencëtarët nuk ishin “shumë të alarmuar” nga numri i rasteve, duke shtuar se ai nuk ishte në dijeni të vdekjes nga lija e majmunëve në MB.
Eksperti i shëndetit publik ka thënë për “BBC Breakfast” se ai nuk do të habitej nëse infeksionet do të dyfishoheshin kur shifrat e reja të publikohen më vonë të hënën, sepse ato tani po kërkohen në mënyrë aktive.
Prof. Solomon ka thënë se “kjo është një sëmundje shumë e lehtë, nëse nuk do ta kërkonit, ndoshta nuk do ta dinit as që kishte ndodhur. Kështu që shifrat do të rriten.
“Por gjëja e rëndësishme është duke identifikuar ato raste, ne mund t’i izolojmë ata dhe të izolojmë kontaktet e tyre për të ndaluar përhapjen.”
Organizata Botërore e Shëndetësisë ka thënë se “po punon me vendet e prekura dhe të tjerët për të zgjeruar mbikëqyrjen e sëmundjeve për të gjetur dhe mbështetur njerëzit që mund të preken”.
Kreu i saj, Tedros Adhanom Ghebreyesus, ka thënë se bota po përballej me sfida “të frikshme”, duke përfshirë Covid-in, luftën në Ukrainë dhe linë e majmunëve.
I pyetur në lidhje me shpërthimin të dielën, presidenti amerikan Joe Biden ka thënë se përhapja e virusit ishte “diçka për të cilën të gjithë duhet të shqetësohen” dhe se SHBA po “punonte shumë” për përgjigjen e saj.