Kriza e Gazës e ka sjellë Izraelin më afër perëndimit, por më larg nga pjesa tjetër e botës

Palestinezët kërkojnë për viktima në vendin e sulmeve izraelite në shtëpitë në kampin e refugjatëve Jabalia në Rripin verior të Gazës, 31 tetor 2023. REUTERS/Anas al-Shareef

Kur ministri izraelit i mbrojtjes shpalli më 9 tetor “rrethim të plotë” në të cilin ” energjia elektrike, ushqimi, uji e  karburanti” nuk do të lejoheshin në Gazën e bllokuar dhe i quajti 2.3 milionë banorët e saj “kafshë njerëzore”, nuk kishte asnjë protestë të vetme nga një zyrtar në ndonjë kryeqytet perëndimor.

Është e lehtë t’i shohësh palestinezët si të vetëm kundër sulmit ushtarak të Izraelit. Egjipti dhe Izraeli, në paqe që nga viti 1980, së bashku bllokojnë Gazën. Vitet e fundit, qeveritë autoritare të rajonit të mbështetura nga SHBA, si Emiratet e Bashkuara Arabe, kanë nënshkruar një sërë marrëveshjesh për të normalizuar marrëdhëniet me Izraelin pa asnjë përfitim për palestinezët. Mbështetja e gjerë që palestinezët morën nga qeveritë arabe pesë dekada më parë, praktikisht është zhdukur.

Megjithatë, e parë në shkallë globale, ka mbështetje dërrmuese për vetëvendosjen palestineze dhe dënimin e sulmit të fundit të Izraelit ndaj palestinezëve në Gaza. Aktualisht, 139 nga 192, ose 72% e vendeve anëtare të OKB-së e njohin Palestinën, kundër dëshirës së shprehur të SHBA-së dhe Izraelit. Kjo përbën pothuajse tërësinë e Azisë, Amerikës Latine dhe Afrikës, së bashku me disa vende evropiane si Suedia. Shtesat e fundit përfshijnë Meksikën, e cila u ndërpre me dekada të besnikërisë ndaj SHBA-së duke njohur Palestinën në qershor.

Kjo njohje ka efekte të kufizuara materiale për palestinezët, qofshin ata që jetojnë në Palestinën historike apo në mërgim. Por tregon për një ndarje më të gjerë në opinionin botëror. Për çështjet kyçe të politikës dhe ekonomisë ndërkombëtare, ekziston një hendek midis një grupi të vogël ish-fuqish koloniale dhe pjesës tjetër të botës. Ndarja globale në çështjen palestineze është pothuajse saktësisht në ndarje të gjatë G77 dhe G7.

G77 u themelua në vitin 1964 për të përfaqësuar interesat ekonomike dhe politike të vendeve në zhvillim në Afrikë, Azi dhe Amerikën Latine, dhe që atëherë është zgjeruar në 135 vende. Një dekadë më vonë, G7 u krijua si një forum për të çuar përpara interesat e shtatë prej shteteve më të pasura në botë. Ai përbëhet nga shtatë vende si , SHBA, Kanada dhe Japonia (BE-së i është dhënë gjithashtu një vend i tetë nderi).

Ndërsa shtetet e G77 mbështesin në masë të madhe të drejtën palestineze për vetëvendosje, asnjë anëtar i vetëm i G7 nuk e bën këtë. Gjashtë nga nëntë partnerët kryesorë tregtarë të Izraelit janë në G7. Tre burimet kryesore të importit të armëve të Izraelit janë shtetet e G7. G7 gjithashtu ka kundërshtuar vazhdimisht thirrjet për një armëpushim në Gaza. Më 27 tetor, kur një rezolutë e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që bënte thirrje për një armëpushim urgjent në Gaza kaloi me shumicë dërrmuese me 121 vota, Franca ishte i vetmi shtet i G7 që votoi pro.

Për shumë vende në jug, ekzistenca e G7 përfaqëson një histori të gjatë arrogance racore dhe perandorake. “Një pjesë kaq e vogël e popullsisë njerëzore nuk duhet të lejohet të flasë për të gjithë ne,” argumentoi Instituti Trikontinental për Kërkime Sociale në fillim të këtij viti. Drejtori ekzekutiv i përkohshëm i Oxfam International, Amitabh Behar, vuri në dukje se “vendet e pasura të G7-ës pëlqejnë ta konsiderojnë veten si shpëtimtarë” por se “ata luajnë sipas një grupi rregullash ndërsa ish-kolonitë e tyre detyrohen të luajnë nga një tjetër”. Lidhja e ngushtë e Izraelit me G7-ën ushqen idenë se ai është i lidhur me neokolonializmin perëndimor në botën arabe.

Në të gjithë jugun global, kundërshtimi ndaj Izraelit është gjithashtu i lidhur me historinë e tij të bashkëpunimit me shtetet represive në Amerikën Latine, Azi dhe Afrikë. Në Amerikën Latine, Izraeli furnizoi me armë qeverinë e Guatemalës gjatë gjenocidit të Majave në fund të viteve 1970, ishte furnizuesi kryesor i armëve për diktaturën e Pinochetit në Kili, armatosi diktaturën Somoza në Nikaragua, mbështeti represionin ushtarak në El Salvador dhe Argjentinë dhe armatosi shtetin meksikan në luftën e tij kundër rebelimit indigjen Zapatista.

Në Afrikë, Izraeli mbështeti regjimet e pakicës së bardhë, ndërsa ata përballeshin me izolimin ndërkombëtar në rritje. Gjatë viteve 1970, Izraeli zhvilloi marrëdhënie të ngushta me aparteidin në Afrikën e Jugut dhe mbeti një nga mbështetësit më të fortë të vendit gjatë viteve 1980. Izraeli gjithashtu vazhdoi të tregtonte me regjimin racist në Rodezi pasi OKB vendosi sanksione ndaj vendit në vitin 1967 dhe i shiti armë diktaturës Mobutu në Zaire.

Krahas aktiviteteve të tjera në Azi – tregtia me diktaturën Suharto të Indonezisë dhe diktaturën Marcos në Filipine, duke zgjeruar bashkëpunimin e saj ushtarak me qeverinë nacionaliste hindu të Modit në Indi (e cila është bërë blerësi më i madh në botë i armëve izraelite) dhe shitja e armëve për junta të Mianmarit – Izrael ka zhvilluar një reputacion në pjesën më të madhe të jugut global si një aleat i vendosur i qeverive represive që kërkojnë të shkatërrojnë betejat dhe lëvizjet popullore. Një histori e deklaratave raciste nga zyrtarët izraelitë është parë në këtë kontekst. Në vitin 2006, për shembull, ambasadori izraelit tha se “Izraeli dhe Australia janë si motra në Azi” sepse “Azia është në thelb raca e verdhë” ndërsa “Australia dhe Izraeli janë … në thelb raca e bardhë”.

Lufta aktuale e Izraelit në Gaza është bërë një shembull tjetër i hendekut të madh që është shfaqur midis G7 dhe pjesës tjetër të botës. Izraeli nuk ka gjasa të përfitojë nga lidhja e tij e gjatë me ish-fuqitë perandorake. Nëse kriza aktuale e ka afruar Izraelin dhe G7-tën edhe më afër njëri-tjetrit, ajo ka rritur gjithashtu ndjenjën e tjetërsimit që shumica dërrmuese e popullsisë së botës ndjen ndaj elitës së vogël që pretendon për vete fuqinë për të sunduar botën. Mbështetja e pandërprerë e shteteve të fuqishme për Izraelin teksa kryen në Gaza atë që një ish-zyrtar i OKB-së e quajti “një manual të gjenocidit”, ka kontribuar për një ndjenjë në rritje se rendit ndërkombëtar aktual i mungon legjitimiteti. Në OKB të martën e kaluar, përfaqësuesi indonezian tha se bota po shkonte drejt një “gremine të ligjit ndërkombëtar”.

Në historinë e shekullit të kaluar, opinioni i shumicës së njerëzve zakonisht ka gjetur një mënyrë për të formësuar politikën përmes presionit dhe aktivizmit publik – në Vietnam, Afrikën e Jugut, Algjeri dhe Rodezi (tani Zambia dhe Zimbabve) – pavarësisht kundërshtimit shteteve perëndimore.  Mund të jemi dëshmitarë të një momenti të tillë tani. Siç shkroi Ahmad Ibsais, një palestinezo-amerikan që ndoqi një demonstratë në Uashington DC javën e kaluar: “Një valë po kthehet. Njerëzit nuk janë më të hutuar se kush është shtypësi”.

Musab Younis është lektor i lartë në politikë dhe marrëdhënie ndërkombëtare në Universitetin Queen Mary të Londrës. Ai është autori i librit “Në shkallën e botës: Formimi i mendimit antikolonial të zi”

Të fundit nga rubrika