Imazhi i princit të Britanisë, Louis i veshur me një kostum marinari në miniaturë ishte një nga momentet më të spikatura të festimeve të fundit të Jubileut Platinum.
I fotografuar duke bërtitur teksa i kishte duart e tij të shtypura mbi veshët e tij, avionët luftarakë gjëmojnë mbi ballkonin e Pallatit Buckingham. Të gjithë sytë ishin te trashëgimtari mbretëror 4-vjeçar.
Ndërsa, reagimi i tij i animuar ndaj ngjarjeve të ditës bëri bujë, veshja e tij, një ansambël i preferuar për mbretërit britanikë, duke përfshirë babanë e tij kur ishte fëmijë, ishte emblematike e traditës që shënoi këtë ngjarje.
Por nuk janë vetëm anëtarët e familjes mbretërore ata që ndjekin modën e marinarëve.
Moda e frymëzuar nga deti ka një histori të gjatë dhe të larmishme, e cila i ka rezistuar kohës dhe ka qëndruar si një trend i dashur nga dizajnerët për dekada të tëra.
“Moda detare gëzon shumë konotacione pozitive për aventurat detare dhe romancën e detit,” tha përmes emailit Hannah Lyons, ndihmëskuratore e artit në Muzeun Kombëtar Detar të Londrës.
“Ka një tërheqje të qëndrueshme, është i përjetshëm dhe pa moshë, dhe të gjithë mund të veshin një pamje detare.”
Stilet detare janë edhe “praktike, por edhe tërheqëse vizualisht”, shtoi Lyons.
Fillimet mbretërore: Nga Mbretëresha Viktoria te Perandoresha Alexandra
Kur moda detare filloi të përhapet për herë të parë, Mbretëresha Victoria ishte një nga pionieret e saj më të hershme.
Filloi kryesisht me veshjet e fëmijëve, për shkak të vendimit të monarkut britanik për të porositur një kostum marinari me madhësi fëmijësh për djalin e saj Princin, Albert Eduard më 1846.
Në atë kohë, veshja nuk ishte vetëm një deklaratë mode, por edhe një shembull i fuqisë.
“Një shfaqje elegante e mbështetjes për komunitetin detar të Britanisë. Do të rritet në popullaritet në vitet në vijim, tha Lyons. Stilet detare në modën britanike u përdorën për të ngjallur një ndjenjë krenarie kombëtare dhe solidariteti me Marinën Mbretërore gjatë kohës së luftës, veçanërisht, gjatë Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore.”
Kjo modë nuk ishte prezente vetëm në Britani.
Perandoresha Alexandra Feodorovna e Rusisë e veshi djalin e saj të vogël, Tsesarevich Alexei, në stilin detar për një fotografi në vitin 1913.
Dhe në Japoni, në mes të një periudhe të modernizimit të shpejtë gjersa kërkonte të linte pas epokën Meiji, shkollat japoneze u lidhën me kostumet evropiane të marinarëve si frymëzim për uniformat e reja femërore të njohura si “seifuku” rreth viteve 1920.
Ndërsa uniformat e shkollës mashkullore të frymëzuara nga veshja e marinës japoneze ishin rrethuar që nga viti 1879, uniformat e femrave të epokës “Meiji” ishin frymëzuar kryesisht nga veshjet tradicionale hakama — pantallonat me palosje me këmbë të gjera, të veshura lart në bel.
Namba Tomoko, një profesoreshë e asocuar në Universitetin Ochanomizu të Tokios, tha në një artikull të Nippon të vitit 2018 “Uniformat e shkollës femërore filluan të ndryshojnë në vitet 1920, me veshjet e stilit perëndimor. Shumë studentë në atë kohë i mirëpritën me entuziazëm kostumet e marinarëve, duke vendosur atë si uniformë standarde.”
Topi breton bëhet një element kryesor i marinës franceze dhe i Coco Chanel.
Përtej ndikimeve detare britanike, uniforma me vija e marinës franceze filloi të kishte një ndikim edhe ndërkombëtarisht.
Më 1858 marina franceze prezantoi triko “rayé” me vija, e njohur ndryshe si “mariniere” ose maja “breton”, si pjesë e uniformës standarde.
Sipas markës franceze “Saint James”, e cila ka krijuar majat bretone që nga viti 1889, një dekret detar diktonte se pjesa e sipërme do të kishte 21 vija të bardha dhe 20 deri në 21 vija blu indigo.
Megjithëse, arsyeja e numrit të saktë të shiritave nuk dihet, Saint James pretendon se një teori popullore është se “21 shirita korrespondojnë me numrin e fitoreve të Napoleonit”, ndërsa një tjetër është se modeli i mrekullueshëm ishte menjëherë i dukshëm nëse dikush binte në det.
Përtej oficerëve të marinës franceze, pamja e peshkatarëve të veshur me atë që do të bëhej e njohur si maja “Breton” do të bëhej gjithnjë e më e zakonshme në Normandi dhe Britani.
Ndërsa, lundronin midis Francës dhe Anglisë për të shitur mallrat e tyre, artikulli u bë i njohur pasi pushuesit francezë përgjatë Rivierës filluan të adoptonin pjesën e sipërme breton si pjesë të garderobës së tyre.
Lyons shpjegoi se do të rritej për t’u “lidhur me jetën bohemiane buzë detit”, duke sjellë romancë në stil, veçanërisht, pasi u përhap në popullaritet.
Sipas Royal Museums Greenwich, maja breton do të gjente famë ndërkombëtare falë disa emigrantëve amerikanë me ndikim të quajtur Gerald dhe Sara Murphy.
Ndërsa vizitonin kompozitorin amerikan, Cole Porter, në Rivierën Franceze në vitin 1922, ata do të blinin triko rayé për miqtë e tyre të famshëm, duke përfshirë Ernest Hemingway, F. Scott dhe Zelda Fitzgerald.
Në Francë, stilistja Coco Chanel mbrojti stilin në vitet ’30 – besnike ndaj qasjes së saj novator ndaj modës së grave, e cila përfshinte elemente të veshjeve për meshkuj dhe që njëherësh, i shtyu kufijtë.
Lyons tha se “Chanel e transformoi ‘bretonin’ me vija në një pamje boheme -më shumë për romancën e detit sesa për shoqërimin e tij me marinën”.
“Kjo ndihmoi që figura publike si James Dean dhe Audrey Hepburn të adoptonin bretonin, duke rritur kështu popullaritetin e tij edhe më tej dhe duke e lidhur atë me magjepsjen e Hollivudit,” shtoi ajo.
Stilet moderne detare: Nga vitet ’60 e deri më sot
Më vonë në shekullin e 20-të, më shumë stilistë luksozë filluan të përdorin stilet detare për koleksionet e tyre. Yves Saint Laurent mori pjesën e sipërme breton dhe e bëri atë magjepsëse në vitin 1966 – duke e shndërruar atë në një fustan mbrëmjeje të gjatë deri në dysheme, me vijat e tij ikonike të realizuara në teminet verbuese.
Dhe Jean Paul-Gaultier, i cili kishte veshur topa breton në rininë e tij në Paris, do t’i përfshinte vijat në koleksionin e tij “Boy Toy” të vitit 1984, duke ndezur një lidhje dashurie të përjetshme me “mariniere” për stilistin.
Stilet detare do të riktheheshin në koleksionin e tij “Pin-Up Boys” të vitit 1996, koleksionet “Rusia” dhe “Salon Atmosphere” të vitit pasardhës dhe vazhdon edhe sot e kësaj dite me Gigi Hadid duke modeluar një kapelë marinari dhe version të guximshëm me plisa të sipërme me vija Breton në Gaultier.
Në katalogun e ekspozitës “Bota e modës së Jean Paul-Gaultier”, Gaultier tha për një pjesë të vitit 1984 pa kurriz “Unë riinterpretova pulovin me vija marinari duke i dhënë një shpinë të hapur, gjë që u konsiderua si mungesë respekti”.
Vitet e fundit, sharmi vintage i modës detare është renovuar, gjithashtu, me marka të tilla si Zimmermann dhe Ghost që rifusin siluetat e jakës së marinarëve në pamjet e tyre.
Cottagecore-i i vitit të kaluar – një nga tendencat më të mëdha të modës, i frymëzuar nga stilet bohemiane të jetesës baritore – gjithashtu, përqafoi plotësisht jakat e marinarëve, duke i shtuar një ndjenjë të botës së vjetër fustaneve me lule dhe bluzave me mëngë të fryra.
Nautical ka mbetur, gjithashtu, një shtyllë e veshjeve të familjes mbretërore, nga një Princ i ri William te gruaja e tij e ardhshme Catherine, Dukesha e Kembrixhit dhe nëna e tij e ndjerë, Princesha Diana.
Princesha Diana, në veçanti, favorizonte jakat e marinarëve duke e veshur një të tillë gjatë një udhëtimi për të vizituar Kolegjin Mbretëror Detar në 1989.
