Lufta në Ukrainë është një konflikt që po ndodh në terrenin e betejës, por po ndihet edhe globalisht, dhe koha e fundit po tregon se teatri financiar dhe tregtar mund të jetë më vendimtar se kurrë. Sanksionet e vendosura nga Perëndimi janë një mjet kyç për të përmbysur ekonominë e Rusisë, dhe kjo mund të ketë ndikim më të madh në fundin e luftës sesa përdorimi i armëve të reja ose përparimi i frontit të betejës.
Në fillim, shpresa ishte se kundërofensiva e verës së Ukrainës do të rrëzonte shpejt mbrojtjen ruse, por parashikimet kanë qenë të tepërta. Trupat ruse janë treguar të rezistueshme, edhe në fushat minuara, dhe ekonomia e Rusisë, me burimet natyrore të pasura, ka qenë më reziliente se sa pritej.
Megjithatë, disa çarje në mbrojtjen e Rusisë kanë filluar të dalin në sipërfaqe, dhe ekonomia e saj po ndjen presionin e sanksioneve. Në këtë moment, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa kanë mundësinë për të intensifikuar presionin edhe më tej për të bërë ndikim më të ndjeshëm në zhvillimet në fushën e luftës.
Ndikimi i sanksioneve në ekonominë e Rusisë është thelbësor, veçanërisht në sektorin e energjisë. Kjo industri është burimi kryesor i të ardhurave të Kremlinit dhe pjesë e rëndësishme e buxhetit federal dhe prodhimit bruto ekonomik të vendit.
Pas pushtimit të Ukrainës nga presidenti rus, Vladimir Putin, vitin e kaluar, çmimet e larta të naftës së papërpunuar siguruan një rrjet sigurie për ekonominë ruse. Megjithatë nga sanksionet e ndryshme të Perëndimit vetëm në këtë vit, të ardhurat e Rusisë nga nafta dhe gazet kanë shënuar ulje të konsiderueshme, duke i kushtuar vendit rreth 150 miliardë dollarë humbje.
Sanksionet, së bashku me largimin e kapitalit, kanë shkaktuar një rënie të vazhdueshme të vlerës së rublës, e cila ka pësuar një humbje të ndjeshme ndaj dollarit gjatë vitit të kaluar. Banka qendrore e Rusisë është përgjigjur me rritje të mprehtë të normave të interesit për të stabilizuar monedhën. Si rezultat, shqetësimet ekonomike janë filluar të ndjehen nga rusët e zakonshëm, ndërsa përpjekjet e Kremlinit për t’i mbrojtur nga pasoja të drejtpërdrejta të luftës kanë përjetuar sfida të rënda
Sanksionet e vendosura nga Uashingtoni dhe aleatët evropianë kanë goditur ekonominë e Rusisë, veçanërisht në sektorin e energjisë. Këto sanksione kanë përfshirë një kufi të çmimit të naftës së papërpunuar ruse, i cili është vendosur në dhjetor. Kufiri kërkon që blerësit të paguajnë jo më shumë se 60 dollarë për fuçi nëse përdorin operatorë ngarkesash ose sigurues me bazë në Bashkimin Evropian ose vende të tjera që kanë miratuar sanksionet. Kjo çmim është afërsisht një e treta më e ulët se çmimi i naftës së papërpunuar Brent, standardi kryesor i naftës në botë.
Megjithatë, Rusia ka arritur të shmangë kufirin e çmimeve me sukses në disa raste, duke e rritur çmimin e naftës ruse lart kufirit prej 60 dollarësh. Kjo strategji ka rrezikun e rikuperimit të disa të ardhurave të energjisë për Rusinë, duke e bërë atë më të aftë për të financuar luftën e saj në Ukrainë. Ky zhvendosje potencialisht do të rritë tensionet dhe rrezikun në konfliktin në Ukrainë dhe përveç kësaj, ndikimin global të energjisë së naftës dhe gazit të Rusisë.
Grupi i ekspertëve nga Universiteti i Stanfordit, duke përfshirë ekonomistë dhe specialistë të energjisë, ka propozuar një plan të zbatueshëm për shtrëngimin e sanksioneve të energjisë kundër Rusisë. Ky plan përfshin masa teknike për të ndaluar Rusinë nga përdorimi i dërgesave detare të naftës së papërpunuar që nuk përmbushin kufirin e çmimit të caktuar. Një ndërmasë e propozuar është bllokimi i “flotës hije” të parregulluar me cisterna që transporton një pjesë të madhe të naftës ruse nga deti. Një masë tjetër e propozuar është ulja graduale e kapakut të çmimit të naftës, duke arritur në përgjysmën e tij.
Megjithatë, disa qeveri perëndimore kanë rezistuar këtij lëvizjeje për shkak të frikës se Rusia mund të reagojë, duke ndaluar dërgesat e naftës ose duke i ndërprerë ato plotësisht, shkaktuar një krizë globale energjetike. Megjithatë, shqetësimet mbi këtë reagim janë tejet tepruar.
Për shembull, shumica e ekonomistëve besojnë se kostot e prodhimit të naftës së papërpunuar në Rusi janë shumë më të ulëta se kufiri i çmimit prej 60 dollarësh për fuçi, ndoshta vetëm rreth 15 dollarë ose më pak. Kjo do të thotë se edhe nëse Perëndimi dhe aleatët e tij zbresin gradualisht kufirin e çmimit, Rusia do të jetë ende në gjendje të sigurojë fitime të konsiderueshme nga eksportet e saj të naftës.
Në anën tjetër, një përpjekje e Rusisë për të kryer një goditje hakmarrëse në tregun e naftës mund të ketë ndikime të shkatërruara në vendet e Jugut Global, të cilat kanë qenë objekt i angazhimit diplomatik të Rusisë ndërsa konflikti në Ukrainë ka vazhduar. Megjithatë, është e pamundur që Moska të rrezikojë këto përpjekje duke ulur thellë eksportet e naftës, pasi kjo do të rriste çmimet e energjisë në vendet që kanë marrë mbështetje të qëndrueshme nga Rusia.
Në fakt, eksportet e naftës janë një mjet kyç për Rusinë për të mbajtur ndikimin dhe kontrollin e saj në vendet e Jugut Global. Kjo është arsyeja pse vendi ka vazhduar të sigurojë furnizime të qëndrueshme të naftës ndërkohë që ka përdorur fushatat diplomatike për të mbështetur pozicionin e tij në konfliktin në Ukrainë.
Dhe ndërsa Perëndimi ka përdorur sanksione për të penalizuar sjelljen e Rusisë në arenën ndërkombëtare, asnjë sistem sanksionesh nuk është absolutisht i paprekshëm. Megjithëse Moska mund të përdorë mënyra të ndryshme për të shmangur ose evituar sanksionet, ekonomia e saj është në një gjendje shumë më të rrezikshme sot sesa para vendosjes së sanksioneve. Çdo zgjatje e këtyre sanksioneve do të shtojë presionin mbi ekonominë ruse dhe do të rrisë pasojat për qytetarët e zakonshëm rusë, ndoshta duke i shtyrë ata të reflektojnë mbi kostot e konfliktit të tyre me Ukrainën dhe mbi ndikimin që kjo ka në jetën e tyre të përditshme.