Rihapet bota mistike e ujit në Stamboll e perandorit Justinani I

Është rihapur pas një restaurimi pesë vjeçar cisterna e Bazilikës në Stamboll, e ndërtuar nga Justiniani I në vitin 542 pas Krishtit

Pamje e Bazilikës në Stamboll

Cisterna e Bazilikës që Justinani i Madh ndërtoi për kryeqytetin e Perandorisë së tij Lindore Romake në Stambollin e sotëm është rihapur pas një ndryshimi pesë-vjeçar që e ka transformuar vendin e depozitimit të ujit në një strehë freskuese të tingullit dhe dritës nëntokësore.

E ndërtuar në vitin 542 pas Krishtit pranë xhamisë Hagia Sophia, atëherë një katedrale, bazilika dikur ishte pjesë e një rrjeti prej më shumë se 100 cisternash të filluara nga romakët dhe të përfunduara nga bizantinët dhe osmanët për të furnizuar qytetin dhe pallatet e tij me ujë të rrjedhshëm.

I njohur në Turqi si Yerebatan Sarnici (“sterna e varrosur nën tokë”), rreshtat e saj të kolonave të mbushura me ujë fituan famë në ekranin e argjendtë kur u shfaqën në një skenë nga filmi i James Bond i vitit 1963 “From Russia With Love”.

Skenë nga filmi ‘From Russia with Love’, në Bazilikë, Stamboll

Por qyteti duhej të mbyllte pjesërisht vendin për restaurim në vitin 2017 nga frika se bazilika mund të shkatërrohej nëse dridhja më e vogël e një tërmeti do të godiste Stambollin.

“Cisterna mbyllur plotësisht që nga pandemia e korona virusit në vitin 2020, duke i lejuar punëtorët të forcojnë dhe pastrojnë pallatin e ujit 138 metra me 65 metra (453 këmbë me 213 këmbë)”, ka thënë Aysen Kaya, nënkryetar i departamentit të trashëgimisë komunale, njofton AFP.

Shufrat prej çeliku u shtrinë nëpër qoshet e 336 kolonave që mbanin lart tavanin nëntokësor, të renditur në 12 rreshta nga 28.

Muret me tulla rozë janë pastruar gjithashtu nga gjurmët e përpjekjeve të së kaluarës, më pak elegante për rinovim.

“Duke hequr shtresat e shtuara të çimentos, ne i sollëm tullat të përditësuara,” tha Kaya. Ajo tregoi dy tuba të ekspozuar nga puna më e fundit: një që sillte ujë në Hagia Sophia dhe një tjetër në një pallat që qëndronte përpara sulltanëve.

Cisterna e Bazilikës mund të ruante afro 80,000 litra ujë, uji vinte nga malet 19 kilometra në veri të vendit.

Ky veprim ndihmoi në mbrojtjen e bizantinëve nga thatësira e verës.

Rinovimi ka përfshirë një urë për këmbësor më të ulët mbi ujë, duke i sjellë turistët brenda gjysmë metri nga sipërfaqja e saj. Dhe me ndriçim të përmirësuar, dyshemeja tani është e dukshme për herë të parë.

Përtej ndryshimeve strukturore, bazilika është mbushur me një ndjesi mistike, pothuajse shpirtërore me drita me ngjyra që ndryshojnë këndvështrimin e njerëzve dhe zbulojnë detaje të reja.

Ndërsa, një kokë e famshme Medusa që zbukuron dy nga shtyllat e qosheve — e gdhendur, në përputhje me legjendën, me kokë poshtë për të mos i kthyer njerëzit në gur më shikimin e saj,  e cila duket edhe më e gjallë dhe e frikshme.

Statuja e Medusës

Në zemër të strukturës 1500-vjeçare, një triumf i artit dhe teknikave të kohës së saj, janë futur vepra moderne për efekt shtesë, si një dorë kapëse që del nga uji.

Një vepër arti e tejdukshme e kandil deti duket sikur kërcen pothuajse midis kolonave, e ndriçuar nga ylberi i ngjyrave që ndriçojnë sallën e errët me një shkëlqim të butë.

“Ne donim një instalim të lehtë që nuk largon asgjë nga atmosfera mistike e vendit,” tha Kaya.

Radha e gjatë e turistëve që shkojnë drejt hyrjes së Bazilikës nën diellin e nxehtë të Stambollit është një dëshmi e suksesit të restaurimit.

Të fundit nga rubrika