Sigurisht që unë bashkohem me zërat e shumë liderëve që dënuan sulmin e Hamasit në termat më të ashpër. Thënë kështu, nuk jam aq i befasuar që ky sulm në fakt ka ndodhur dhe ka marrë jetën e kaq shumë izraelitëve të pafajshëm, as nuk do të habitem nga hakmarrja e vazhdueshme izraelite që sigurisht do të marrë jetën e qindrave, nëse jo mijërave. Nuk jam i befasuar, sepse, si shumë prej nesh që kemi ndjekur zhvillimin e ngjarjeve midis Izraelit dhe palestinezëve në vitet e fundit, veçanërisht muajt e fundit, arrita lehtësisht në përfundimin dhe e deklarova këtë disa herë se ishte vetëm çështje kohe se kur do të ndodhte një shpërthim i tillë.
Shkrova paragrafin e mëposhtëm pak më shumë se një vit më parë (fillimisht i botuar më 2 tetor 2022), i cili ka ndodhur tragjikisht në dy ditët e fundit.
“Rreziku që duket se anashkalojnë të gjitha palët e interesuara është se megjithëse në sipërfaqe status quo-ja midis Izraelit dhe palestinezëve mund të mbizotërojë për pak më gjatë, le të themi tre deri në katër vjet, ajo nuk mund të mbahet për shumë më tepër. Ai është i detyruar të shpërthejë përballë kujtdo që nuk e kupton urgjencën dhe pasojat e tmerrshme në mungesë të një zgjidhjeje. Në të vërtetë, nuk është çështje nëse , por kur palestinezët do të ngrihen dhe do të përdorin dhunën, duke e bërë Intifadën e dytë në vitin 2000 të duket si një provë e thjeshtë.
Dhe izraelitët që kanë jetuar në mohim, më shpejt sesa vonë do të duhet të përballen me të vërtetën e hidhur. Problemi palestinez nuk do të largohet; ajo do të vazhdojë t’i ndjekë ata dhe nuk do të ofrojë afat. Për më tepër, konflikti me palestinezët do të vazhdojë t’i ofrojë armikut më të vendosur të Izraelit, Iranit, dhe përfaqësuesit të tij Hezbollah në Liban, recetën e përsosur që u nevojitet për të destabilizuar rajonin dhe për të kërcënuar vazhdimisht sigurinë kombëtare të Izraelit. Dhe ndërkohë që Izraeli mund të mbizotërojë ushtarakisht mbi cilindo nga armiqtë e tij, megjithëse me një numër në rritje në gjak dhe thesar, ai nuk mund të ndalojë kërcënimin më të rrezikshëm nga të gjithë – erozionin vdekjeprurës, që vjen nga okupimi i tij brutal i vazhdueshëm”.
Ky sulm i paprecedentë dhe i paimagjinueshëm i Hamasit, nga toka, ajri dhe deti, duhet të ketë marrë muaj për të planifikuar, trajnuar dhe përgatitur për ekzekutim. E megjithatë agjencitë e inteligjencës ‘më të sofistikuara’ të Izraelit nuk zbuluan as edhe një aluzion të një plani kaq shkatërrues. Çfarë thotë kjo për qeverinë izraelite, të udhëhequr nga një kryeministër arrogant dhe mendjemadh, Netanyahu, i cili mburret për aftësitë dhe gatishmërinë e pakrahasueshme ushtarake të Izraelit?
Ndërsa Netanyahu ishte i zënë duke komplotuar për të shtypur demokracinë izraelite përmes të ashtuquajturave reforma të tij gjyqësore dhe duke përforcuar sigurinë e Izraelit në Bregun Perëndimor duke dërguar mijëra trupa për të mbrojtur kolonët që kanë qenë të tërbuar kundër palestinezëve, Hamasi po përgatitej për këtë sulm vdekjeprurës në në një shkallë të paprecedentë, duke marrë jetën e 700 izraelitëve deri në momentin e shkrimit të këtij shkrimi dhe duke rrëmbyer mbi 100, ndërkohë që ekspozon cenueshmërinë e Izraelit në sytë e armiqve të tij më të fortë, përfshirë Hezbollahun dhe Iranin.
Koha e sulmit të Hamasit nuk ishte e rastësishme. Ishte planifikuar të zhvillohej pikërisht në 50-vjetorin e Luftës së Yom Kippur të vitit 1973. Ai kishte për qëllim t’u kujtonte në mënyrë të vrazhdë izraelitëve se të drejtat dhe aspiratat e palestinezëve nuk janë një kuti për t’u kontrolluar, siç e përshkroi Netanyahu së fundmi kur u pyet për normalizimin e mundshëm të marrëdhënieve midis Izraelit dhe Arabisë Saudite.
Asnjë izraelit nuk mund të kishte besuar se një i ashtuquajtur ‘grup i zhveshur’ me ‘fishekzjarre’, siç e kanë përshkruar disa zyrtarë izraelitë Hamasin, i cili ka qenë nën bllokadë për 18 vjet, do të ishte në gjendje të kryente një sulm të përmasave të tilla duke dërguar dhjetëra mijëra izraelitë në strehimore, të strukur nga frika. Për dekada të tëra, qeveria izraelite e ka bërë publikun të besojë se palestinezët nuk do ta pushojnë luftën e tyre për pavarësi nëse Izraeli nuk zbaton forcë brutale kundër tyre. Ky sulm e ka vërtetuar këtë pretendim të rremë; se edhe në rrethanat më të vështira, palestinezët nuk do të heqin dorë kurrë nga lufta e tyre për liri dhe pavarësi duke iu përgjigjur dhunës me dhunë dhe kurrë nuk do t’i dorëzohen forcave izraelite.
Qeveria aktuale izraelite, ministri i së cilës përgjegjës për çështjet civile në Bregun Perëndimor, Bezalel Smotrich, bëri thirrje në fillim të këtij viti për zhdukjen e fshatit palestinez Huwara dhe u ka dhënë pushtettë lirë kolonëve për të ngacmuar palestinezët në çdo hap, nuk bëri gjë tjetër veçse uzurpoi gjurmët e fundit të shpresës që palestinezët të jenë sërish të lirë.
Të trajtosh palestinezët sikur të ishin pushtues në vend që të pushtohen, siç ka pohuar Smotrich, është jo vetëm skandaloze, por edhe vetëshkatërruese, siç është dëshmuar gjatë 75 viteve të fundit. Që sulmi brutal i Hamasit të së shtunës të ndodhë nën mbikëqyrjen e qeverisë më militante në historinë e Izraelit ka vërtetuar vetëm paaftësinë e saj dhe se injorimi i problemit palestinez do të ndodhë në rrezik të Izraelit.
Hamasi e dinte shumë mirë se populli i Gazës do të pësonte humbje masive të jetës dhe shkatërrime për të sulmuar Izraelin në një shkallë kaq të paprecedentë. Përmasat e viktimave dhe shkatërrimeve të shkaktuara nga Izraeli tashmë e dëshmojnë këtë. Ata megjithatë kanë marrë një rrezik kaq vdekjeprurës, por të llogaritur, sepse ishin të vendosur të ndryshonin dinamikën e konfliktit me Izraelin dhe të krijonin një paradigmë të re dhe ta detyronin Izraelin të rivlerësonte pozicionin e tij ndaj palestinezëve.
Më dukej interesante se zëdhënësi i Hamasit nuk bëri thirrje për shkatërrimin e Izraelit, por më tepër bëri thirrje për t’i dhënë fund shkeljeve kundër palestinezëve, duke deklaruar “Ne duam që komuniteti ndërkombëtar të ndalojë mizoritë në Gaza, kundër popullit palestinez, vendeve tona të shenjta si Al-Aksa. Të gjitha këto janë arsyeja për fillimin e kësaj beteje”.
Kjo është në përgjigje të provokatorit Itamar Ben-Gvir, i cili që kur mori postin e ministrit të Sigurisë Kombëtare, ka vizituar qëllimisht Malin e Tempullit, të cilin me një marrëveshje të vitit 1967 midis Jordanisë dhe Izraelit, hebrenjve iu ndalua ta vizitojnë.
Ndërsa krahu militant i Hamasit, Brigadat Al-Qassam, nuk është pajtuar kurrë me ekzistencën e Izraelit dhe duhet të shkatërrohet , Izraeli duhet të dërgojë një mesazh të qartë se është i gatshëm të fillojë negociatat e paqes me udhëheqësit e moderuar palestinezë për të krijuar një proces pajtimi afatgjatë që do të çojë në një zgjidhje të përhershme. Është koha që Izraeli të kuptojë se politika e shkuarjes në Gaza për të ‘kositur lëndinën’ çdo disa vjet ka dështuar keq dhe nuk ka arritur gjë tjetër veçse ka thelluar rezistencën e tyre. Sulmi i tmerrshëm i fundit dëshmon për këtë politikë të gabuar izraelite në mënyrë të rrezikshme.
Edhe pse Izraeli ka çdo të drejtë të mbrojë veten dhe të shtypë terroristët e pandreqshëm të Hamasit dhe Xhihadit Islamik, të cilët mbështeten nga Irani dhe Hezbollahu dhe nuk do të pranojnë realitetin e Izraelit. Izraeli duhet të kujtojë gjithashtu se shumica dërrmuese e popullit palestinez dëshiron të jetojë në paqe dhe të pranojë të drejtën e Izraelit për të ekzistuar. Megjithatë, mjerisht, qeveritë ekstremiste si ajo aktuale e udhëhequr nga Netanyahu, i portretizojnë palestinezët sikur të ishin të gjithë terroristë dhe nuk mund t’u besohet kurrë; prandaj, ato duhet të trajtohen me një grusht hekuri.
Edhe për sa dekada të tjera Izraeli do të mbajë këtë nocion të pabazë, të rrezikshëm dhe kundërproduktiv para se të kuptojë se palestinezët janë njerëz jashtëzakonisht të zakonshëm që duan të jetojnë një jetë normale, ashtu si çdo izraelit? Ata duhet të kujtojnë se dëshpërimi lind dëshpërim dhe dëshpërimi ngjall zemërim dhe pakënaqësi, të cilat nga ana e tyre nuk i lënë popullit palestinez të ndiejë zgjidhje tjetër veçse të përdorë dhunën dhe të rrezikojë vdekjen në vend që të jetojë një jetë me dëshpërim të pafund.
Kjo më kujton pozicionin absurd të atyre republikanëve që kundërshtojnë kontrollin e armëve në Shtetet e Bashkuara pas të shtënave masive. Pas një ndodhie të tillë, ata kënaqen me dërgimin e lutjeve dhe ngushëllimeve për familjet e viktimave, duke këmbëngulur se ‘nuk është koha’ për të folur për ligje të rëndësishme për kontrollin e armëve, sikur lutjet dhe ngushëllimet e tyre do të ndalonin të shtënat e radhës masive.
Por padyshim që kjo nuk ndodhi kurrë, pasi të shtënat masive vazhdojnë, duke marrë jetën e më shumë se 50,000 amerikanëve çdo vit, dhe asnjë kontroll efektiv i armëve nuk është miratuar. Kështu është rasti me çdo armëpushim të ri midis Izraelit dhe Hamasit, ose Izraelit dhe palestinezëve. Asnjë armëpushim apo dënim nuk do ta ndalë konfliktin mes dy palëve.
Është koha që administrata e Biden-it, e cila si të gjithë paraardhësit e saj, i ka bërë thjesht gojëhapur zgjidhjes së dy shteteve, të veprojë sipas pozicionit të saj formal dhe të këmbëngulë se është koha që Izraeli ta marrë seriozisht këtë konflikt me palestinezët. Administrata Biden nuk duhet të supozojë për asnjë moment se një armëpushim tjetër, pavarësisht nga shtrirja e tij, do të japë një zgjidhje të qëndrueshme.
Për më tepër, sauditët duhet ta bëjnë të qartë publikisht se nuk do të ketë normalizim të marrëdhënieve me Izraelin nëse nuk vendoset një rrugë e qartë që do të çonte në një zgjidhje të përhershme të konfliktit izraelito-palestinez. Thënë kështu publikisht do të zbusë shqetësimet e palestinezëve se ata nuk do të lihen pas për t’u kujdesur për veten e tyre, duke i dërguar një mesazh të qartë publikut izraelit se zgjidhja e konfliktit izraelito-palestinez duhet të jetë pjesë përbërëse e çdo marrëveshjeje midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, në përputhje me Iniciativën Arabe të Paqes të vitit 2002. Në analizë të fundit, është vetëm kur e kërkon publiku izraelit “Një iniciativë e re paqeje do të veprojë masivisht” çdo qeveri izraelite drejt këtij qëllimi.
Në të vërtetë, nuk mjafton që izraelitët në kohë krize të bashkohen. Ata tani duhet të bashkohen për të kërkuar një zgjidhje të konfliktit izraelito-palestinez. Ata tani duhet të dalin në rrugë me qindra mijëra, të ngjashme me protestat e tyre kundër përpjekjeve të liga të Netanyahut për të reformuar gjyqësorin dhe të qëndrojnë të pamëshirshëm derisa qeveria e tyre të pranojë të hyjë në negociata të besueshme me palestinezët. Dështimi për ta bërë këtë është thjesht të presësh, edhe një herë, për flakën tjetër të tmerrshme që mund të jetë edhe më e rëndë se ky sulm dhe të shkaktojë humbje të pallogaritshme jetësh që asnjë izraelit nuk mund ta imagjinonte në makthin e tyre më të egër.
Pasi lufta e tmerrshme të ketë marrë fund dhe të ndodhë një lloj armëpushimi, tragjikisht pasi mijëra njerëz janë vrarë nga të dyja palët, duhet të ngrihet një komision hetimor për të hetuar se si qeveria Netanyahu u kap pa kujdes. Nuk ka dyshim se kjo qeveri e ka marrë si të mirëqenë rezistencën relativisht pasive të palestinezëve dhe nuk e ka menduar kurrë se ata do të ishin ndonjëherë në gjendje të kryenin një sulm kaq të paprecedentë. Ata që janë përgjegjës në qeveri do të duhet të mbajnë përgjegjësi dhe të paguajnë çmimin.
Për më tepër, liderët e opozitës Benny Gantz, Yair Lapid, Avigdor Lieberman dhe Merav Michaeli, duhet t’i kushtojnë vëmendje thirrjes së Netanyahut për një qeveri uniteti me kushtin që pasi të përfundojë lufta, ai duhet të japë dorëheqjen dhe të zhvillohen zgjedhje të reja.
Me pak fjalë, publiku izraelit duhet të kërkojë dorëheqjen e menjëhershme të kryeministrit Netanyahu. Në vend që të kujdeset për nevojat e sigurisë kombëtare të Izraelit, ai ka qenë i zënë duke komplotuar për të minuar rëndë gjyqësorin dhe për të sakrifikuar interesin kombëtar vetëm për të shpëtuar lëkurën e tij. Ai e ka tradhtuar betimin e detyrës së tij dhe tani duhet ta lirojë atë për të rikthyer dinjitetin dhe besimin në titullin që mban në mënyrë të pamerituar.