Një nga shqetësimet e kahershme për teknologjitë e inteligjencës artificiale është se ato do të mundësojnë mbikëqyrjen, autokracinë dhe ndoshta edhe totalitarizmin. Këto pikëpamje nuk duken më aq bindëse. Shtetet autokratike të botës nuk po i kthejnë saktësisht këto teknologji në avantazhin e tyre, dhe ndërkohë inteligjenca artificiale po merr disa kthesa individualiste.
Konsideroni programin e quajtur DALL-E, i cili lejon përdoruesin të gjenerojë skica dhe imazhe dixhitale, që rrjedhin nga udhëzimet e gjuhës natyrore, duke përdorur fuqinë e inteligjencës artificiale. Cilësia dhe diversiteti i imazheve është vërtet mbresëlënëse. Është si të kesh në dispozicion një ekip ilustruesish të klasit botëror.
DALL-E (është emri i valixhes së piktorit Salvador Dali dhe filmit me emrin WALL-E) mbetet pronë e OpenAI, por përdorimi i tij po përhapet dhe sigurisht që teknologjia bazë do të kopjohet dhe përshtatet. Tani ekziston një version me burim të hapur të DALL-E.
Para së gjithash, DALL-E është një mjet për të rritur krijimtarinë individuale, jo autokracinë. Njerëzit dhe ndërmarrjet e vogla do të kenë shumë më tepër mënyra për të bërë imazhe dhe për të treguar histori. Ky lloj i AI-së do të nxisë decentralizimin, jo kontrollin.
GPT-3 dhe degët e tij në pritje, e cila i lejon njerëzit të përdorin AI-në për të gjeneruar tekste me tinguj jashtëzakonisht realistë, duket se po shtyjnë në drejtime të ngjashme. Kjo ka të ngjarë të zhvendosë balancën e pushtetit më tej drejt individëve dhe ndërmarrjeve më të vogla. Autokracitë tashmë mund të punësojnë të gjithë autorët dhe redaktorët e kopjeve që u nevojiten.
Një nga frika me GPT-3 është se studentët do ta përdorin atë për të gjeneruar punime reale. Ky mund të jetë një problem (a mund të kthehet provimi me gojë?). Por tregon gjithashtu se si teknologjia mund të inkurajojë prodhimin e decentralizuar të ideve dhe përmbysjen e autoritetit. Është e kundërta e kontrollit të centralizuar të gjithçkaje.
Ndoshta frika më e madhe politike është se AI mbështet sasi të mëdha të mbikëqyrjes. Qeveritë përdorin mbikëqyrjen e fytyrës dhe të ecjes për të gjurmuar lëvizjet e njerëzve në publik, për shembull. Ky është një shqetësim i vlefshëm, por nuk është e qartë që AI u ka dhënë një shtysë kaq të madhe qeverive të mëdha autokratike të sotme.
Rusia, për një, supozohej të ishte një fuqi kibernetike kaq mbresëlënëse, në gjendje të gjymtonte shoqëri të tëra me sulmet e saj kibernetike. Ndoshta Rusia ende nuk ka treguar se çfarë është e aftë, por ndërsa lufta në Ukrainë vazhdon, aftësitë e saj kibernetike duken më pak të frikshme. (Cyber nuk është sinonim i AI-së, por të dyja janë teknologji të avancuara dhe të ndërlidhura në të cilat Rusia duket se po dështon.)
Rusia ka dëshmuar se mund të përdorë shumë artileri të rëndë në një mënyrë shumë shkatërruese. Nuk ka treguar se mund të mobilizojë teknologjitë e AI-së për të vendosur forma shumë efektive të luftës në shënjestër. Duket edhe një herë se forca brutale, jo teknologjia e përparuar, është miku i autokracisë.
Fuqia numër një autokratike e AI-së, natyrisht, është Kina, por edhe këtu rrjedha e ngjarjeve është e pasigurt. Qeveria kineze përdor një sërë teknologjish mbresëlënëse të AI-së për të monitoruar popullsinë e saj, por për çfarë qëllimi i kanë kthyer kinezët këto teknologji?
Kina ka dyfishuar politikën e saj Covid Zero, me shpenzime të mëdha për ekonominë kineze. Këto politika janë të mundshme vetëm sepse shteti kinez kishte aftësi të tilla të avancuara gjurmimi dhe monitorimi në radhë të parë. Në fillim ato teknologji u përdorën për të kufizuar përhapjen e Covid-it, shpesh në mënyrë mjaft efektive. Por llojet aktuale të Covid-it janë më të vështira për t’u kontrolluar dhe është e vështirë të shihet saktësisht se si duket fundi i lojës kineze.
Ky ndryshim nuk duhet të jetë befasi, duke marrë parasysh përfitimet dhe kostot e autokracive. Autokracia në mënyrë tipike është një formë qeverisjeje me “ndryshim të lartë”: ajo mund të ketë suksese të mëdha, siç është ndërtimi i infrastrukturës kineze, por mungesa relative e kontrolleve dhe balancave do të thotë se dështimet e mëdha janë gjithashtu të mundshme, në këtë rast këmbëngulja ndaj politikës Covid Zero.
Në thelb, ardhja e inteligjencës artificiale të avancuar rrit aksionet. Por nëse autokracia është një formë qeverisjeje me variancë të lartë, ngritja e aksioneve është e rrezikshme.
Implikimet përfundimtare politike të AI-së nuk janë aspak të qarta dhe teknologjia ka të ngjarë të shohë shumë përparime të mëtejshme të mëdha. Por tani për tani, shqetësimi se AI do ta dërgojë botën në totalitarizëm duket i mbivlerësuar.