Pas një tjetër jave bombardimesh intensive dhe vdekjeprurëse ruse mbi qytetet e Ukrainës, një imazh i përbërë po qarkullon gjerësisht në rrjetet sociale ukrainase. Nën një fotografi të vjetër, bardh e zi, ku duken londinezë që presin në radhë te një tezë frutash e perimesh, të rrethuar nga rrënojat e bombardimeve të Blitz-it, një imazh i dytë këtë herë me ngjyra krijon një kontrast të fortë.
I bërë të shtunën, ai tregon blerës që mbushin tezat e ngjashme në një periferi veriore të kryeqytetit ukrainas, Kievit, ndërsa në sfond ngrihet një shtyllë tymi të zi që ngjall frikë. “Bombat nuk mund t’i ndalin tregjet”, lexohet në mbishkrimin që lidh të dyja imazhet.
Natën e mëparshme, ndërsa gjumi i qytetit u ndërpre sërish nga bubullimat e zakonshme të raketave dhe dronëve shpërthyes, dy persona u vranë dhe nëntë të tjerë u plagosën. Mesazhi është i qartë, në vend që të shkatërrojë moralin publik, përshkallëzimi dramatik i sulmeve ruse mbi qytetet ukrainase po ngjall një frymë qëndrese, që kujton Britaninë e viteve 1940. Kur e vizitova tregun ndërsa retë e zeza të tymit ende ngriheshin nga një depo e goditur afër ajo ndjenjë force e brendshme ishte e dukshme. Por frika ishte po aq e pranishme.
Halyna, që shiste kumbulla të thata dhe kërpudha, më tha se nuk shihte shumë arsye për optimizëm.
“Sipas shkrimeve të shenjta, sipas mendimit tim, kjo luftë ende s’ka filluar vërtet,” më tha ajo.
“Do të bëhet më keq,” shtoi.
“Shumë më keq.” Një blerëse tjetër, e cila tregoi se e kishte ndjerë shtëpinë e saj të dridhej nga forca e shpërthimit, ishte ende e tronditur.
Memet frymëzuese për “frymën e Blitz-it” janë të bukura në vetvete, por për Ukrainën pyetja shumë më e madhe nuk është si të përballojë këtë luftë por si ta ndalojë atë.
Dhe me Presidentin Donald Trump që shpall veten si ndërmjetës paqeje dhe e kthen këtë çështje në qendër të politikës botërore, një tjetër term nga ajo periudhë historike po rikthehet fuqishëm në skenë: “pajtimi”.
Çështja nëse Ukraina duhet të luftojë kundër apo të negociojë me agresorin ka qenë e pranishme që nga viti 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë. Por më shumë se tre vjet pas nisjes së pushtimit të plotë, lufta po hyn në një fazë të re, dhe ajo fjalë “pajtimi” është rikthyer në debatin ndërkombëtar.
Në fushën e betejës, luftimet kanë arritur në një ngërç brutal, ndërsa Rusia po e zhvendos gjithnjë e më shumë fokusin drejt qyteteve ukrainase larg vijës së frontit.
Sulmet ajrore të saj me raketa balistike, dronë të ngarkuar me eksplozivë dhe bomba rrëshqitëse janë shtuar nga dhjetëra në ditë vitin e kaluar në sulme të përnatshme, që shpesh arrijnë në qindra.
Ajo që Kremlini këmbëngul se janë “objektiva ushtarake dhe gjysmë-ushtarake” tani përfshin rregullisht stacionet hekurudhore civile të Ukrainës, trenat e pasagjerëve, furnizimet me gaz e energji elektrike, si dhe shtëpitë dhe bizneset.
Sipas shifrave të Kombeve të Bashkuara, pothuajse 2,000 civilë janë vrarë këtë vit, duke e çuar numrin total që nga fillimi i luftës në më shumë se 14,000.
Përveç kostos njerëzore, barra financiare po rritet me shpejtësi, pasi kostoja e sistemeve të mbrojtjes ajrore është shumë më e lartë se ajo e valëve të dronëve të lirë që dërgohen për t’i mbingarkuar ato.
Vetëm pak më shumë se një javë më parë, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky u nis për në takimin e tij në Uashington me presidentin Donald Trump me një ndjenjë optimizmi.
Ai besonte se SHBA po humbte durimin me Rusinë.
Por ai u vu në befasi nga një telefonatë e papritur midis Trump dhe Putinit gjatë udhëtimit, dhe nga bisedimet e mëvonshme për një tjetër samit mes dy liderëve në Budapest.
Takimi i Zelenskyt me Trump në Shtëpinë e Bardhë raportohet se ishte i vështirë, me presidentin amerikan që përsëriti sërish pikat e tij të vjetra të diskutimit.
Duke e paraqitur konfliktin si asgjë më shumë se një përleshje midis dy burrave që nuk e pëlqenin njëri-tjetrin, Trump nguli këmbë se ata duhet ta zgjidhnin luftën përgjatë vijës ekzistuese të frontit.
Duke paralajmëruar për rreziqet e përshkallëzimit, ai gjithashtu refuzoi t’i jepte Ukrainës raketat me rreze të gjatë Tomahawk për të goditur thellë brenda territorit rus.
Gregory Meeks, një demokrat i lartë në Komitetin për Punët e Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA, e quajti strategjinë e Trump “dobësi përmes pajtimit”.
Ndërkohë, kryeministri polak Donald Tusk shkroi në X se “pajtimi nuk ka qenë kurrë një rrugë drejt paqes së drejtë dhe të qëndrueshme”.
Edhe pse komentet e presidentit ukrainas ishin disi më të kujdesshme pasi kishte mësuar me vështirësi të mos e kritikonte Trumpin shumë hapur ato kishin të njëjtin kuptim.
“Ukraina kurrë nuk do t’u japë terroristëve asnjë shpërblim për krimet e tyre, dhe ne llogarisim që partnerët tanë të mbajnë të njëjtin qëndrim,” shkroi Zelensky në rrjete sociale pas kthimit në Kiev.
Me Rusinë që e bëri të qartë se nuk ishte aspak gati të ndalonte luftimet, siç kishte shpresuar presidenti amerikan duke u zotuar përkundrazi të pushtonte edhe më shumë territor – samiti i planifikuar u pezullua.
Uashingtoni menjëherë vendosi sanksione ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës ruse ndoshta një shenjë e durimit në rënie ndaj Putinit.
Ndërsa ndikimi ekonomik në Rusi ka gjasa të jetë minimal, kjo përfaqëson një ndryshim të madh në politikën e jashtme të Trump, i cili më parë kishte thënë se nuk do të vendoste sanksione derisa vendet evropiane të ndalonin blerjen e naftës ruse.
Edhe nëse kjo është e vërtetë, është e qartë se një hendek i madh mbetet midis pikëpamjeve të SHBA-së dhe Evropës për mënyrën e përfundimit të konfliktit.
Pak ditë më vonë, Zelensky u ndje më i sigurt gjatë takimeve me udhëheqës të ndryshëm evropianë në Bruksel dhe më vonë në Londër.
U ranë dakord paketa të reja sanksionesh dhe u bë përparim drejt përdorimit të aseteve të ngrira të Rusisë për të financuar qëllimet ushtarake të Ukrainës, megjithëse në fund nuk u arrit një marrëveshje përfundimtare.
Duke folur përkrah Zelenskyt në Downing Street të premten, kryeministri britanik Sir Keir Starmer premtoi se do të punonte me partnerët e tij evropianë për të ndihmuar në furnizimin me më shumë armë me rreze të gjatë, për ta zhvendosur luftën në territorin rus.
Duke parë pas, është e lehtë të tallet dikush me politikën britanike të pajtimit gjatë viteve 1930. Në fakt, disa e bënin këtë edhe atëherë.
“Mund t’i qetësosh gjithmonë luanët duke u hedhur atyre të krishterë,” tha njëherë Harold Macmillan, një i ardhshëm kryeministër dhe kundërshtar i asaj politike. “Por të krishterët kishin një fjalë tjetër për atë.”
E megjithatë, ne nganjëherë harrojmë se njeriu më i lidhur me atë politikë, atëhershëm kryeministri Neville Chamberlain, gëzonte mbështetje të konsiderueshme nga SHBA-ja, e cila ndante frikën e tij të thellë për përsëritjen e horrorit të Luftës së Parë Botërore.
Duket se presidenti Trump sot ushqen frika të ngjashme.
Rreziku i një përshkallëzimi të luftës me një shtet të armatosur bërthamor nuk duhet marrë lehtë, ndërsa Ukraina rrit efikasitetin dhe frekuencën e sulmeve të saj ndaj depot e naftës ruse dhe, në disa raste, ndaj rrjetit të saj të energjisë elektrike.
Lideri rus e di këtë, duke paralajmëruar së fundmi se përdorimi i Tomahawkëve të furnizuar nga jashtë mund të nxiste një përgjigje “të rëndë, nëse jo tronditëse.”
Por pak ukrainas që kam biseduar këtë javë kanë dyshim se mësimi i historisë qëndron i vërtetë.
“Rusia ndalon vetëm kur lahet në gjakun e vet,” tha Yevhen Mahda, profesor në Universitetin Kombëtar të Aviacionit të Kievit. “Ukraina e ka vërtetuar këtë. Sa më shpejt ta kuptojë Perëndimi, aq më mirë për të gjithë ne.”
Në treg, i rrethuar nga kunguj dhe karota të rritura në kopshtin e tij, Fedir tha se gjithashtu ishte zgjuar papritmas nga fuqia e sulmit me raketë në afërsi.
“Putini kupton vetëm forcën,” tha ai. “Duhet t’u shkatërrojmë pistat e tyre të fluturimit dhe fabrikat që prodhojnë këto predha, bomba dhe raketa.”
Rreziku më i madh, sugjeroi ai, qëndron në dhënien e koncesioneve, negociatat apo qetësimin quaje si të doësh që, sa të motivuara qoftë, vetëm i inkurajojnë më tej një pushtet autoritar.
“A mendon Europa se ai do të qetësohet pas Ukrainës?” pyeti ai.
“Nëse ai e merr Ukrainën, do të vazhdojë”,raporton Euronews përcjell Dukagjini.