Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka deklaruar se Ukraina ka hequr dorë nga ambicia për t’u anëtarësuar në NATO, në këmbim të garancive të sigurisë nga Perëndimi, si një kompromis për t’i dhënë fund luftës me Rusinë.
Deklarata u bë përpara bisedimeve me të dërguarit amerikanë në Berlin, shkruan Reuters, transmeton Dukagjini.
Ky hap përbën një ndryshim të madh strategjik për Ukrainën, e cila e ka parë anëtarësimin në NATO si mburojë kundër agresionit rus dhe e ka të përfshirë këtë synim edhe në kushtetutën e saj. Vendimi përmbush gjithashtu një nga kërkesat kryesore të Rusisë, megjithëse Kievi ka refuzuar deri më tani të heqë dorë nga territori.
Zelensky tha të dielën se garancitë e sigurisë nga SHBA-ja, vendet evropiane dhe partnerë të tjerë, në vend të anëtarësimit në NATO, përbëjnë kompromisin nga ana e Ukrainës.
“Që nga fillimi, dëshira e Ukrainës ishte anëtarësimi në NATO, sepse këto janë garanci reale sigurie. Disa partnerë nga SHBA-ja dhe Evropa nuk e mbështetën këtë drejtim,” u shpreh ai në përgjigje të pyetjeve të gazetarëve në një bisedë në WhatsApp.
Sipas tij, garanci bilaterale sigurie mes Ukrainës dhe SHBA-së, të ngjashme me Nenin 5 të NATO-s, si dhe garanci nga vendet evropiane dhe shtete të tjera si Kanadaja dhe Japonia, do të shërbenin për të parandaluar një pushtim tjetër rus. Ai theksoi se këto garanci duhet të jenë ligjërisht të detyrueshme.
Presidenti rus Vladimir Putin ka kërkuar vazhdimisht që Ukraina të heqë dorë zyrtarisht nga synimi për NATO-n dhe të tërheqë trupat nga rreth 10% e rajonit të Donbasit që ende kontrollon. Moska ka deklaruar gjithashtu se Ukraina duhet të jetë një shtet neutral dhe se asnjë trupë e NATO-s nuk mund të stacionohet në territorin ukrainas.
Burime ruse kanë thënë më herët këtë vit se Putin kërkon një angazhim të shkruar nga fuqitë kryesore perëndimore për të mos zgjeruar NATO-n drejt lindjes, çka do të përjashtonte anëtarësimin e Ukrainës, Gjeorgjisë, Moldavisë dhe vendeve të tjera ish-sovjetike.
Zelensky ka kërkuar një “paqe dinjitoze” dhe garanci që Rusia të mos e sulmojë më Ukrainën, ndërsa përgatitet të takohet me të dërguar amerikanë dhe aleatë evropianë në Berlin, në përpjekje për t’i dhënë fund konfliktit më vdekjeprurës në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Nën presionin e presidentit amerikan Donald Trump për të nënshkruar një marrëveshje paqeje që fillimisht favorizonte kërkesat e Moskës, Zelensky akuzoi Rusinë se po e zvarrit luftën përmes bombardimeve vdekjeprurëse të qyteteve dhe infrastrukturës energjetike e ujore të Ukrainës.
Edhe pse detajet e sakta të takimeve të së dielës dhe të hënës nuk janë bërë publike, një zyrtar amerikan tha se i dërguari i Trumpit, Steve Witkoff, dhe dhëndri i tij Jared Kushner, po udhëtojnë drejt Gjermanisë për bisedime me përfaqësues ukrainas dhe evropianë.
Dërgimi i Witkoff, i cili ka udhëhequr negociatat mes Ukrainës dhe Rusisë për një propozim amerikan paqeje, shihet si një sinjal se Uashingtoni beson se ka mundësi për përparim, gati katër vjet pas pushtimit rus të vitit 2022.
Zelensky bëri të ditur se Ukraina, Evropa dhe SHBA-ja po shqyrtojnë një plan me 20 pika, në fund të të cilit parashikohet një armëpushim. Ai theksoi se Kievi nuk ka bisedime të drejtpërdrejta me Moskën.
Sipas tij, një armëpushim përgjatë vijave aktuale të frontit do të ishte një opsion i drejtë.
Ndërkohë, kancelari gjerman Friedrich Merz po pret Zelenskyn dhe liderë evropianë për një samit në Berlin të hënën, në vazhdën e mbështetjes publike që aleatët evropianë i kanë dhënë Ukrainës.