Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, deklaroi se Ukraina ka “të drejtë të zgjedhë fatin e saj”, teksa vendet evropiane po përpiqen të fitojnë kohë për t’i mundësuar Kievit negociimin e një marrëveshjeje më të favorshme për përfundimin e luftës.
Ajo theksoi se nuk duhet të ketë asnjë kufizim mbi ushtrinë ukrainase dhe se Evropa duhet të jetë pjesë përbërëse e tryezës së bisedimeve të paqes. Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara po shtyjnë drejt një marrëveshjeje të shpejtë gjatë kësaj jave.
Von der Leyen, duke folur nga Johanesburgu, theksoi se BE-ja duhet të ketë rol kyç në sigurimin dhe ruajtjen e paqes në Ukrainë dhe se kjo duhet të reflektohet në çdo plan paqeje. “Çdo marrëveshje e qëndrueshme duhet të ndalojë vrasjet, të përfundojë luftën dhe të mos krijojë kushtet për një konflikt të ri”, tha ajo.
Ajo përmendi tre parimet mbi të cilat BE-ja ka rënë dakord për një paqe të qëndrueshme:
-
Kufijtë nuk mund të ndryshohen me forcë.
-
Ukraina, si shtet sovran, nuk duhet të ketë kufizime mbi forcat e saj të armatosura, pasi kjo do ta linte të pambrojtur dhe do të rrezikonte edhe sigurinë evropiane.
-
Roli qendror i Bashkimit Evropian në garantimin e paqes duhet të përfshihet plotësisht në çdo marrëveshje.
Von der Leyen theksoi se Ukraina ka zgjedhur rrugën evropiane dhe duhet të mbetet e lirë të përcaktojë të ardhmen e saj. Kjo rrugë përfshin rindërtimin, integrimin më të thelluar në tregun e BE-së, forcimin e industrisë së mbrojtjes dhe përfundimisht anëtarësimin e plotë në Union. Ajo kërkoi unitet të BE-së, Kievit, SHBA-së dhe “Koalicionit të të Vullnetshmëve” për të ecur drejt paqes.
Një nga çështjet që theksoi si thelbësore për çdo marrëveshje është ajo e fëmijëve ukrainas të rrëmbyer dhe të dërguar në Rusi, të cilën ajo e cilësoi si “shumë personale”. Von der Leyen njoftoi se BE-ja, Ukraina dhe Kanadaja do të organizojnë një “Samit të Koalicionit Ndërkombëtar për Kthimin e Fëmijëve Ukrainas”.
Këto deklarata vijnë në një kohë kur në Gjenevë po zhvillohen bisedime të rëndësishme të paqes ndërmjet SHBA-ve, Ukrainës dhe aleatëve evropianë. Plani amerikan me 28 pika për përfundimin e luftës ka ngjallur shqetësim në Kiev dhe në kryeqytetet evropiane, pasi vlerësohet se i jep përparësi interesave të Moskës. Presidenti Zelenskyy ka paralajmëruar se Ukraina mund të përballet me zgjedhjen e vështirë midis mbrojtjes së sovranitetit të saj dhe ruajtjes së mbështetjes amerikane.
Të shtunën, aleatët perëndimorë u mblodhën për të rishikuar planin amerikan, ndërsa të dielën, në Gjenevë, bisedimet vazhduan me pjesëmarrjen e zyrtarëve evropianë dhe këshilltarëve të sigurisë kombëtare të Gjermanisë, Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar.