Presidenti amerikan Donald Trump ka hapur një përplasje të re diplomatike me Danimarkën, pasi ka emëruar një të dërguar të posaçëm të SHBA-së për Grenlandën – ishullin arktik për të cilin ai ka shprehur më herët interes për aneksim.
Trump njoftoi se guvernatori republikan i Luizianës, Jeff Landry, do të marrë rolin e të dërguarit të posaçëm për Grenlandën, e cila është pjesë gjysmë-autonome e Mbretërisë së Danimarkës.
Në një postim në rrjete sociale, Trump tha se Landry e kupton sa “thelbësore është Grenlanda për sigurinë kombëtare të SHBA-së” dhe se do të avancojë interesat amerikane.
Ky vendim ka shkaktuar reagime të ashpra në Kopenhagë. Ministri i Jashtëm danez, Lars Løkke Rasmussen, e quajti emërimin “thellësisht shqetësues” dhe paralajmëroi Uashingtonin që të respektojë sovranitetin danez.
Ai konfirmoi se Danimarka do ta thërrasë ambasadorin amerikan për sqarime.
“Përderisa ekziston Mbretëria e Danimarkës, që përfshin Danimarkën, Ishujt Faroe dhe Grenlandën, nuk mund të pranojmë veprime që cenojnë integritetin tonë territorial,” tha Rasmussen për televizionin danez TV2.
Edhe kryeministri i Grenlandës, Jens-Frederik Nielsen, reagoi duke theksuar se e ardhmja e territorit i përket vetëm popullit të tij.
“Ne vendosim vetë për të ardhmen tonë. Grenlanda u përket grenlandezëve dhe integriteti territorial duhet të respektohet,” deklaroi ai, duke shtuar se bashkëpunimi me SHBA-në është i mundur vetëm mbi bazën e respektit të ndërsjellë.
Ndërkohë, vetë Jeff Landry shkroi në platformën X se është “nder” të shërbejë në një “pozitë vullnetare për ta bërë Grenlandën pjesë të Shteteve të Bashkuara”, duke theksuar se ky rol nuk do të ndikojë në detyrën e tij si guvernator.
Që nga rikthimi në Shtëpinë e Bardhë në janar, Trump ka rifreskuar interesimin e tij të vjetër për Grenlandën, duke përmendur pozicionin strategjik dhe pasuritë minerare të ishullit.
Ai madje nuk ka përjashtuar përdorimin e forcës për të siguruar kontrollin mbi territorin, qëndrime këto që kanë tronditur Danimarkën – aleate e NATO-s dhe partnere tradicionale e SHBA-së.
Grenlanda ka rreth 57 mijë banorë dhe gëzon vetëqeverisje të gjerë që nga viti 1979, megjithëse mbrojtja dhe politika e jashtme mbeten në kompetencë të Danimarkës. Edhe pse shumica e grenlandezëve mbështesin pavarësinë nga Danimarka në të ardhmen, sondazhet tregojnë kundërshtim të fortë ndaj bashkimit me SHBA-në./BBC