110 vjet më parë ka lindur regjisori italian, Michelangelo Antonioni, ndikimi i të cilit në evolucionin e kinemasë është i pamohueshëm. Me theksin e tij enigmatik në narrativën vizuale dhe stilizimin e teknikave kinematografike, Antonioni ka mbledhur në filma eksplorime poetike të peizazheve dhe njerëzve që përbëjnë botën përreth nesh. Përveç kësaj, ai është i vetmi regjisor që ka marrë çmimin e madh në Kanë, Berlin, Venecia dhe Lokarno.
Filmat e Antonionit janë estetikisht komplekse – stimulues kritik, por të pakapshëm në kuptim. Janë vepra të paqarta që shtrojnë pyetje të vështira dhe u rezistojnë përfundimeve të thjeshta.
Kauzalitetet narrative klasike shpërbëhen në favor të abstraksionit shprehës. Veprimi dramatik i zhvendosur çon në krijimin e një staze të pushtuar nga ndjenja, humori dhe ideja të paqarta. Përballë hezitimit, spektatori detyrohet të përgjigjet me imagjinatë të pavarur nga filmi.
Zhgënjimi i kësaj përvoje reflekton atë që ndihet në jetën e personazheve të Antonionit: të paaftë për të zgjidhur misteret e tyre personale, ata shpesh zhduken, largohen, nënshtrohen ose vdesin. Ideja e braktisjes është qendrore në strukturimin formal të njerëzve, objekteve dhe ideve të Antonionit. Ai shmang praninë dhe thekson mungesat që lidhen me të.
Në një nga intervistat që ka dhënë, Antonioni ka thënë për procesin e krijimit të filmave të tij “Kur xhirohet një skenë, është shumë e vështirë të dish se çfarë dëshiron të thotë ajo, madje edhe nëse e di, ka gjithmonë një ndryshimi midis asaj që keni në mendje dhe rezultatit në film. Nuk mendoj kurrë para se të shkrep atë që do të bëj të nesërmen, sepse nëse do ta bëja, do të prodhoja vetëm një imitim të dobët të imazhit origjinal në mendjen time. Pra, ajo që shihni në ekran nuk përfaqëson qëllimin tim të saktë, por vetëm mundësitë e mia të të shprehurit, me të gjitha kufizimet e përfshira në atë shprehje. Ndoshta skena zbulon paaftësinë time për të bërë më mirë; mbase isha ironizuar në mënyrë të pandërgjegjshme. Por kjo është ajo që shihet në film; pjesa tjetër varet nga ju”, shkruan Gandul.
L’Aventura (1960)
Kjo dramë e vitit 1960 e vlerësuar nga kritika mund të përshkruhet më së miri si poezi vizuale. “L’Avventura” sillet rreth zhdukjes misterioze të një gruaje në mes të një udhëtimi me varkë. Vetë rrëfimi zë një vend dytësor, ndërsa Antonioni eksploron potencialin e mediumit vizual, duke eksperimentuar me fije narrative të stilizuara dhe teknika jokonvencionale.
I konsideruar tashmë si një nga filmat e tij më të mirë, “L’Avventura” mori çmimin prestigjioz të jurisë në Festivalin e Filmit në Kanë, ndër disa trofe të tjerë. Trashëgimia dhe ndikimi i këtij filmi artistik në historinë e kinemasë është i pamohueshëm, duke formuar stilet vizuale të regjisorëve të tjerë për vitet në vijim.
La Notte (1961)
Me Marcello Mastroianni dhe Jeane Moreau që luajnë një cift të martuar, në “La Notte” është zbërthimi i natyrës së martesës. Ndërsa, të dy fiillojnë të largohen më tej, Anotoninoi paraqet një portret të bezdisshëm dhe të ndershëm të realitetit të dashurisë.
Ky film është fitues i Ariut të Artë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Berlin ,gjithshtu, renditet ndër arritjet më të mëdha të kinemasë evropiane. Edhe regjisori Stanlet Kubrick, e cilësoi si një film më me ndikim në kinematografinë evropiane , duke përfshirë ndër filmat 10 të prefueruar të të gjitha kohërave.
L’Eclisse (1962)
“L’Eclisse” është pjesa e fundit e triologjiosë së Antonionit së bashku me “L’Aventura, deh La’Note”. Në këtë film luajnë Alain Delon dhe Monics Vitti, ku takohen në një takim emocionues një agjenit burse dhe një përkthyese. Këtu arrihet të ndërtohet një atmosferë dëshprimi.
Kryevepra e 1962 e Antonionit fitoi Çmimin Special të Jurisë në Kanë dhe u nominua për Palmën e Artë. Martin Scorsese tha për “L’Eclisse” se ishte një nga filmat që pati një ndikim të thellë tek ai, duke thënë se ishte “më pak si një histori dhe më shumë si një poezi”.
Red Desert (1964)
Red Desert ishte sulmi i parë i Antonionit në kinematografinë me ngjyra dhe sigurisht që ishte një ikonë. Me Monika Vittin në rolin e një gruaje thellësisht të dëshpëruar, e cila nuk mund të pajtohet me realitetin e ekzistencës së saj, “Shkretëtira e Kuqe” përshkruan një tablo bindëse të dështimeve të modernitetit.
Filmi fitoi Luanin e Artë në Festivalin e Filmit në Venecia dhe u vlerësua gjerësisht nga kritikët. Antonioni tha për këtë film artistik “Unë dua ta pikturoj filmin ashtu siç pikturohet telajo; Unë dua të shpik marrëdhënie ngjyrash dhe jo vetëm të shkrep ngjyra natyrale”.
Blow Up (1966)
Ndoshta, filmi më I njohur Antonionit, “Blow Up” paraqet Davidhemmings si një fotograf londinez, i cili është kapur në mes të ngjarjeve të ligat. Michelangelo Antonioni njëherë ka thënë se “’Blow-up’ është filmi im më joortodoks, por është joortodoks si në montazh ashtu edhe në xhirime. La Centro Sperimentale ju mëson të mos prisni kurrë një skenë gjatë xhirimeve të saj. Mirëpo këtë e bëjnë vazhdimisht në “Blow-up”. Hemmings fillon të ecë drejt një kabine telefonike – bën disa fotografi – menjëherë, ai është atje. Ose merrni skenën ku ai fotografon Veruskën; Kam prerë shumë korniza gjatë skenës, duke bërë atë që mësuesit në Centro mendojnë se është krejtësisht e egër.”
The Passenger
Me Jack Nicholson si një gazetar i zhgënjyer, “Pasagjeri” paraqet një hetim tërheqës të problemit të identitetit, të kontekstualizuar në një kuadër të intrigave ndërkombëtare. Ashtu si filmat e tjerë të Antonionit, “Pasagjeri” është një reflektim i paharrueshëm mbi natyrën iluzore të ekzistencës.
Antonioni tha “Kur shikoj ‘Pasagjerin’ tani, pyes veten pse e bëra një skenë të caktuar në një mënyrë të caktuar. Vetëm pas përfundimit të filmit mund të shpjegoja pse zgjodha atë zgjidhje për një sekuencë të caktuar. Megjithatë, gjatë xhirimeve, unë ndjek instiktet e mia. E vetmja nevojë që kisha ishte të isha i lirë me aparatin tim. Zakonisht ndjekim një person ose kamera lëviz mes dy personave në dialog. Në këtë film nuk doja të ruaja një stil. Doja që zgjidhja teknike e çdo problemi të më vinte në mënyrë intuitive, pa paragjykime. Nuk ka unitet stili. Uniteti i filmit vjen nga brenda vetë filmit, nga marrëdhënia mes meje dhe botës dhe mes meje dhe personazheve të mi.”