Një projekt prej 40 milionë dollarësh i hapur muajin e kaluar në Uashington, është muzeu i parë në botë kushtuar viktimave të ideologjisë më vrastare në kohët moderne, respektivisht ideologjisë komuniste.
Me tri galeri të përhershme me ekspozita, dhe instalacione dhe gati 10 mijë metra katrorë hapësirë, kjo hapisrë na jep një mësi të shkurtër, tronditëës mbi brutalitetin që ka ndodhur në të kaluaren.
Ky muze është i kuruar nga Elizabeth Spalding dhe Lee Edwardsi nga Fondacioni Përkujtimor i Viktimave të Komunizmit, muzeu u krijua me një Akt të Kongresit në 1992, dhe është i financuar nga donatorë pprivatë, dhe nga qeveritë e Hingarisë, Polonisë, Estonisë dhe Letonisë, njofton Wall Street Journal.
Komunizmi, lexojmë në një ekran në galerinë e parë, “Kujtimi i viktimave”, është “një sistem pushteti i centralizuar në të cilin një diktaturë njëpartiake shfuqizon pronën private dhe kontrollon mjetet e prodhimit dhe shpërndarjen e mallrave dhe shërbimeve”. Praktika është gjithashtu e thjeshtë: “Nën pretendimin e shoqërisë pa klasa, egalitare, regjimeve komuniste . . . mbështetuni në forcë, përdorni brutalitetin dhe shtypni fjalën, fenë, tubimin dhe të gjitha të drejtat dhe liritë e tjera.”
Ajo qka shohim në ekran është “Kujtimi i viktimave”, ku kalon në mënyrë efikase nga “Manifesti komunist” i Karl Marksit dhe Friedrich Engels -it i vitit 1848 në Revolucionin Rus të 1917-ës, fillimin e Leninit në Komitetin global në 1919 dhe vitet e para të diktaturës së Stalinit. Një mini-dokumentar gjurmon se si manifesti i Marksit u zhvillua në “socializmin shkencor” të Engelsit dhe se si Trocki dhe Lenini kapën momentin në vitin 1917. Pamjet e çuditshme të bolshevikëve në rrugët e Rusisë cariste mund të duken si histori e lashtë për vizitorët e rinj. Por fotografitë e qarta në murin përballë ekranit – fëmijë ushtarë në Nikaragua, lufta civile dhe uria në Etiopi, puna e detyruar në Korenë e Veriut – tregojnë se komunizmi, një ideologji evropiane nga epoka e perandorive, ishte eksporti i fundit perandorak në epokën e dekolonizimit.
Ndërsa, në galerinë e dytë, në një ekran në galerinë e parë shohim “Represioni”, tregon hapin e madh përpara drejt tiranisë.
Kuratorët vlerësojnë se 20 milionë njerëz u zhdukën në rrjetin e fshehur të kampeve të punës dhe burgjeve që Alexander Solzhenitsyn e quajti “arkipelagu gulag”.
Muzeu i Viktimave të Komunizmit përdor strategjitë moderne të muzeut të shembujve moralë, dëshmive të dëshmitarëve okularë dhe provave fizike për të shmangur përsëritjen e një sistemi çnjerëzor.
Një montazh vizatimesh nga të burgosurit në Rusi, Kinë, Vietnam, Kubë dhe Korenë e Veriut dokumenton rrahje të vazhdueshme, tortura dhe uria dhe luftën për të qëndruar njerëzor. Ekspozitat përmbajnë, valixhet e vogëla të sendeve personale që të burgosurit sovjetikë lejoheshin të merrnin me vete; racioni ditor, një copë bukë e ashpër rreth katër feta të trasha; një valixhe e qepur nga një i burgosur për të mbrojtur bukën nga minjtë dhe vjedhjet.
Rezistenca”, galeria e tretë, përshkruan se si regjimet komuniste u ngurtësuan në shtete policore mediokër. Në murin e galerisë është një ekran gjigant, që tregon hungarezët në 1956 dhe çekosllovakianët në 1968 përballë tankeve sovjetike dhe represionit masiv. Por komunistët nuk mund të shkatërronin armikun e tyre të vërtetë. Ky nuk ishte kapitalizmi borgjez, por dëshira për liri.
Pra po e kemi një kohezion nga galeria e parë që ishte , “Kujtimi i viktimave”, ku ne e kujtojmë atë sistem që mori jetë njërëzish, dhe i kujtojmë viktimat nga ky sistem, pastaj kalojmë tëk galeria e dytë “Represioni”, me anë të eskpozitave, dhe arte-fakteve ne shohim dhunën, vujatjen dhe shtypjen që kanë përjetuar viktimat e sistemit komunist, në kur shohm një artë-fakt ne ndjejmë dhimbje, dhe dhe mund të arrijm rtë ndjejmë se sa të shtypur ishin, dhe në galerinë e fundit “Rezistenca”, vetë titulli na tegon, se pavarishtë shtypjev dhe represionit, ata kanë reziztuar, sepse askush nuk dëshiron të jetojë një një sistem shtypës dhe totalitar, një një sistem që merr milona jetë njërezish.
Komunizmi u shemb në Evropë nga kërkesa popullore. Megjithatë, në Kinë, CCP shtypi protestat studentore të vitit 1989 në sheshin Tiananmen. Një tendë, një pankartë dhe një këmishë e njollosur me gjak nga protestat janë ndër artikujt në hapësirën e ekspozitës rrotulluese lart. Shfaqja e radhës do të jetë në Kubë dhe Venezuelë.
Sipas, muzeut rreth 1.5 miliardë njerëz ende jetojnë nën komunizëm, kryesisht në Kinë.
Regjimi kinez e quan veten një Parti Komuniste, por ai ka rivendosur pronën private, ka krijuar një formë të ekonomisë kapitaliste – “Leninizmin e tregut”, e quan historiani Niall Ferguson – dhe i është rikthyer traditave autoritare që paraprijnë prej kohësh ideologjinë komuniste.
Është mirë që një muze i krijuar për udhëtime shkollore e shtyn moralin e tij në një të tashme që lufton të kujtojë të kaluarën e afërt. Siç tha Václav Havel , “kërcënimi kryesor” për perandorinë e gënjeshtrave të komunizmit ishte “të thuash të vërtetën”.